Vooruitblik op de verkiezingen

Volgende week woensdag is het weer zover; verkiezingsdag. De afgelopen weken hebben weer debatten gezien, allerlei nieuws gehoord over de verschillende lijsttrekkers, zijn er elke dag nieuwe peilingen en doken de verkiezingsposters en filmpjes in het kader van de zendtijd voor politieke partijen weer op.

Eenentwintig partijen doen mee aan de verkiezingen voor de Tweede Kamer op 12 september, waarvan misschien hooguit tien partijen serieus te noemen zijn. De vraag is hoe blij we moeten zijn met zoveel partijen. Het stelsel van Evenredige vertegenwoordiging dat wij sinds 1917 in Nederland hebben, zorgt ervoor dat de stemmen aan kleine partijen ook meetellen en kleine partijen een kans hebben op een zetel. De toenemende versplintering, vooral aan de rechterkant van het politieke spectrum lijkt het wel, zorgt er bij de laatste verkiezingen echter voor dat er veel partijen in de Kamer komen met elk relatief weinig zetels.

De tijd dat één partij, en dan heb ik het vooral over de grote partijen met wortels in het verleden als de PvdA, het CDA en de VVD, vijftig of meer zetels krijgt, lijkt voorbij te zijn. Dit heeft tot gevolg dat een coalitie vormen steeds moeilijker wordt.
Een coalitie zou eigenlijk niet meer dan drie partijen moeten hebben, maar zoals de peilingen er nu voor staan, lijkt dat niet te gaan lukken.

Via de vakbond AOB (algemene onderwijsbond) kreeg ik een overzicht van de mogelijke coalities die op dit moment, op basis van de peilingen van nu, mogelijk zouden zijn. (de Kunduz coalitie stond er in dat lijstje niet bij, die heb ik zelf opgezocht) Natuurlijk veranderen de peilingen elke dag, maar zo ongeveer is dit wat er uit kwam.

Eerst de minderheidskabinetten:

-        Christelijk liberaal: CDA, CU, D66, VVD (ongeveer 67 zetels.

-        Christelijk sociaal: CU, CDA, PvdA, GL, D66 (ongeveer 68 zetels)

-        Conservatief: CDA, CU, VVD, PVV (ongeveer 69 zetels)

-        Kunduz coalitie: CDA, CU, VVD, GL, D’66 (ongeveer 71 zetels)

-        Paars plus: PvdA, VVD, D66, GL (ongeveer 74 zetels)

-        Surprisecoalitie:  VVD, SP, D’66 (ongeveer 74 zetels)

De vraag is natuurlijk hoe reëel deze opties zijn. Zelfs al zou iemand de mogelijkheid van een samenwerking tussen VVD en SP serieus nemen, denk ik persoonlijk dat een minderheidskabinet niet werkbaar is. En in de huidige tijd is het wel belangrijk om een kabinet te hebben dat beslissingen kan nemen.

Dan de mogelijke coalities met een meerderheid:

-        Progressief: SP, GL, PvdA, D66, CU (ongeveer 77 zetels)

-        Centrum Links: GL, PvdA, D66, CDA, SP (ongeveer 84 zetels)

-        Paars dubbelplus: GL, PvdA, D66, VVD, SP (ongeveer 102 zetels)

Zo te zien zijn er niet heel veel mogelijkheden. Een coalitie met vijf partijen is niet bepaald ideaal, een coalitie met partijen die heel ver uit elkaar liggen ook niet. Ik voorzie een formatie die weer maanden gaat duren. Wat dat betreft kunnen we misschien iets overnemen van de Grieken. Elke partij krijgt drie dagen om een formatie rond te krijgen en als ze er niet uit komen, komen er nieuwe verkiezingen. Dat zou een heleboel gezeur en gedoe schelen.

Maar hoe dan ook, welke moeizame coalitie er ook gaat komen, ik voorspel dat we binnen twee jaar opnieuw verkiezingen hebben. Misschien wordt het tijd voor een hervorming van het kiesstelsel.