Maffia Republiek, John Dickie

Sinds de 19^e eeuw zijn er in het zuiden van Italië drie criminele organisaties aan het werk. De maffia of de Cosa Nostra op Sicilië, de Camorra in Campanië (Napels) en de ‘Ndrangheta in Calabrië. Voor het gemak gebruiken we hier het woord maffia voor alle drie de organisaties.

De overheid had weinig mogelijkheden om de maffia te bestrijden. Mussolini had grootste plannen op dit gebied, maar ook hem lukte het niet er grip op te krijgen. Zijn oplossing was om te verbieden dat er over werd geschreven in de kranten, zodat de mensen het idee kregen dat er geen maffia meer was. Dit zorgde ervoor dat toen Italië na de Tweede Wereldoorlog een republiek werd, de maffia in staat was om gebruik te maken van haar relatieve onzichtbaarheid en zich aan het nieuwe bestuur te liëren en banden aan te gaan op alle niveaus.

Zo gingen op Sicilië de bijna nog feodale grootgrondbezitters deals aan met de maffiosi om het communisme tegen te gaan, in Calabrie wist de maffia zich in allerlei hoge posities binnen te dringen en zelfs in Napels waar alleen nog in poppentheaters over de Camorra werd gesproken, kwam er een opleving.

In de jaren die volgden werden de verschillende organisaties weer zichtbaarder en na een aantal grote moorden midden jaren ’50 werd het voor Italie duidelijk dat de maffia nooit weg geweest was.

De maffia hield zich bezig met sigarettensmokkel (de handel in ‘blondjes’), bouwfraude in de jaren ‘60, ontvoeringen en uiteindelijk heroïnehandel in de jaren ‘70. Elke keer als er een nieuwe mogelijkheid was, paste de maffia zich aan en speelde ze hierop in.

De maffiosi leerden ook van elkaar, het was op een gegeven moment niet ongewoon dat een maffiosi zowel lid was van de Cosa Nostra als van de Camorra of de ‘Ndrangheta. Ook organisatiestructuren en inwijdingsrituelen werden uitgewisseld en van elkaar afgekeken.

Het probleem voor de staat en voor de politie en de rechterlijke macht was echter dat niemand precies wist hoe de verschillende organisaties in elkaar staken. Pas toen er jaren later verschillende maffiosi spijtoptanten werden, werd het inzicht vergroot. Toch bleven veel politici volhouden dat er geen enkele echte organisatie achter stak en onderzoek werd op allerlei manier tegen gewerkt. De banden die de maffia had met de politiek en het establishment speelden natuurlijk ook mee.

Bron: Wikipedia

Binnen de maffia zelf was het niet altijd koek en ei. Op Sicilië werd in de jaren ’60 de eerste maffia oorlog uitgevochten met vele doden tot gevolg, in Napels waren er op een gegeven moment twee verschillende Camorras die elkaar op leven en dood bevochten en eind jaren ’70 vestigde Totò Riina op Sicilië zijn dictatoriale bewind door zijn tegenstanders in de families en de organisaties uit te schakelen.

Ondertussen probeert hij ook de tegenstanders buiten de Cosa Nostra op te ruimen, in de periode 1979 tot 1992 worden mensen als Boris Guilliano, Cesare Terranova, Pio la Torra, Dalla Chiesa, Ninni Casserà, Giovanni Falcone en Paolo Borsellino, die geprobeerd hebben de Cosa Nostra in kaart te brengen en te bestrijden, vermoord.

In de jaren na 1992 zie je dat veel politici maffia-moe zijn, ze hebben weinig zin om zich er nog over te buigen, terwijl de maffia juist nu bezig is om haar tentakels naar andere landen uit te strekken. De maffia is niet alleen een Italiaans probleem, maar is een Europees probleem geworden.

John Dickie is hoogleraar Italiaans aan het University College in Londen. Hij heeft al meerdere boeken gepubliceerd over Italië en de maffia.

Maffia Republiek staat barstensvol met feiten, maar vooral met anekdotes, mensen en voorvallen. John Dickie heeft veel verstand van zijn onderwerp en kan goed schrijven, want het verveelt geen moment. Chronologisch wordt de geschiedenis van de Cosa Nostra, de Camorra en de ‘Ndrangheta behandeld, waarbij je je steeds afvraagt hoe het allemaal mogelijk is.

Terecht besteedt hij veel aandacht aan de periode 1979-1992 en de martelaren die gestorven zijn voor de goede zaak, de bestrijding van de maffia.

Uitermate interessant voor iedereen die meer wil weten over de geschiedenis van Italië in het algemeen en de maffia in het bijzonder.

Originele titel: Mafia Republic, Italy’s criminal curse; Cosa Nostra, Camorra and ‘Ndrangheta from 1946 to the present.

Uitgegeven in 2013
Nederlandse uitgave 2013 door uitgeverij Ambo/Anthos
Nederlandse vertaling: Corrie van den Berg, Rob Hartmans, Carola Kloos en Piet Verhagen
Bladzijdes: 406