Grijze zielen, Philippe Claudel

In 1917 komt het absolute kwaad naar het dorpje P. en een meisje van tien jaar wordt gewurgd. De moord schokt het dorp, hoewel dit niet de eerste of de enige tragedie was die ze hebben meegemaakt. De Eerste Wereldoorlog laat haar sporen na en enige maanden voor de moord heeft een jonge onderwijzeres zelfmoord gepleegd.

Toch is de moord op een kind ingrijpend, vooral omdat dit meisje, Belle, bij iedereen geliefd was. Ze werd Belle de Jour, Dagschone genoemd, naar de bloemetjes, omdat het zo’n schat van een kind was.

Een politieman vertelt het verhaal jaren na dato en verhaalt welke effecten het heeft gehad op de betrokkenen.

Zoals de aanklager van de rechtbank die altijd strak de wet volgde en als een machine de doodstraf eiste, maar die ook als een van de laatsten met het meisje gesproken heeft. Of de rechter die geen greintje medeleven heeft en de schuld geeft aan een paar deserteurs die toevallig in zijn handen vallen, op die manier is de zaak snel en netjes opgelost en heeft hij er geen last meer van. Dat hij hiervoor eerst iemand moet breken, is voor hem geen bezwaar.

En natuurlijk de politieagent zelf, voor wie de zaak leidt tot een persoonlijke tragedie.

Het verhaal springt door de tijd en je krijgt steeds meer informatie. Verbittering, verdriet en het verwerken van verlies spelen daarbij ook nog mee in hoe de mensen reageren en handelen.

Het wordt duidelijk dat de politieman niet blij is met de rol die hijzelf heeft gespeeld en de uitkomst van de zaak. Hij is bitter en boos over de manier waarop de rijken de dienst uitmaken en de armen niets in te brengen hebben.

Maar toch is het misschien niet allemaal zo duidelijk als je in het begint denkt en als je bij het einde komt wordt alles op zijn kop gezet. Alles wat je dacht te weten over de gang van zaken en over goed en kwaad wordt omgedraaid.

De slechten lijken nog niet zo slecht te zijn geweest en de goeden waren misschien niet zo goed. Zwart en wit wordt inderdaad grijs.

Heel knap weet Philippe Claudel hoe hij ons op het verkeerde spoor moet zetten, zodat je na het einde nog lang nadenkt over het verhaal en de implicaties van goed en kwaad. De manier waarop het verhaal is opgebouwd, het prachtige taalgebruik en de hoe de personages in al hun grijze facetten naar voren komen, laten zien dat Philippe Claudel een groot schrijver is, misschien wel één van de grootste.

HIER is de bespreking die Anna laatst van dit boek heeft gemaakt.

Originele Franse titel: Les âmes grises

Uitgegeven in 2003

Nederlandse uitgave 2004 door uitgeverij De bezige bij

Nederlandse vertaling: Manik Sarkar

Bladzijdes: 253