Wat behouden blijft, Wallace Stegner

Soms pak ik een onbekend boek op in de boekhandel omdat die me ‘wel mooi’ lijkt. Dat idee is dan gebaseerd op de cover, de beschrijving op de achterkant of de eerste bladzijde. Als ik het boek meeneem en lees word ik soms teleurgesteld, maar niet vaak. Vaker gebeurt het me dat ik tot de conclusie kom dat ik prachtig boek heb gelezen en een nieuwe schrijver heb ontdekt.

Zo ging het ook met Wat behouden blijft van Wallace Stegner. Ik moet eerlijk bekennen dat ik nog nooit van deze schrijver had gehoord, terwijl hij in Amerika tot de literaire top schijnt te behoren en meerdere prijswinnende romans heeft gepubliceerd.

Wat behouden blijft is het verhaal van twee echtparen die elkaar in 1937 leren kennen.

Het boek begint in 1972, als Larry en Sally Morgan na een aantal jaren weer op bezoek zijn bij Sid en Charity Lang in hun zomerhuis in Vermont en Larry terugkijkt op hun vriendschap.

Larry en Sally raakten met Sid en Charity bevriend in Madison, Wisconsin, waar Larry een baantje had gekregen als docent aan de kleine universiteit waar Sid ook werkt. De Great Depression was nog niet bepaald over en Larry en Sally hadden moeite de eindjes aan elkaar te knopen, vooral omdat Sally zwanger was. Ze mochten dan ook blij zijn met deze tijdelijke aanstelling, vooral omdat ze beiden geen geld van zichzelf hadden.

Charity en Sid Lang hadden een heel andere achtergrond, hij kwam van een rijke industriële familie, zij van oud geld uit New-England. Toch is er meteen een connectie tussen de beide echtparen, groeit er een vriendschap die jarenlang stand zal houden. Sid en Larry mogen elkaar graag, zoals ook Charity en Sally bijna meteen vriendinnen worden. Dat ook Charity zwanger is en rond dezelfde tijd als Sally is uitgerekend helpt hier ook in mee.

Heel mooi weet Wallace Stegner de opbloeiende vriendschap te beschrijven en de dynamiek tussen de vier personen en de twee huwelijken.

Charity is een drijvende kracht, een dominante persoonlijkheid. Zij weet wat goed is voor iedereen en zorgt ervoor dat iedereen exact doet wat zij wil. Sid zou veel liever gedichten schrijven en een beetje rondrommelen, maar zijn vrouw heeft andere plannen.

De relatie tussen Larry en Sally steekt anders in elkaar, maar zij zullen juist moeten leren omgaan met wat er voor hen gaat veranderen. 

Het zou gemakkelijk zijn een hekel aan Charity te hebben, als ze niet tegelijkertijd zo genereus en ontzettend aardig was. Toch wordt mooi zichtbaar hoe verstikkend goed-bedoelende en dominante liefde kan zijn, hoewel Sid zich aan de andere kant maar al te graag laat overheersen.

Het zijn de menselijke verhoudingen die in deze roman belangrijk zijn. Wallace Stegner is er zeer goed in om in een paar woorden, een of twee scenes een hele gebeurtenis duidelijk te maken.

Een kleine vergelijking met John Williams is misschien op zijn plaats, een vergelijkbare stijl van schrijven waarin geen overbodige uitleg zit en geen grootste dramatische wendingen. In plaats daarvan gewone scènes en gebeurtenissen uit het leven, beschreven in subtiele en heldere zinnen die boeiend blijven tot de laatste bladzijde.

Erg mooi.

Oorspronkelijke titel: Crossing to safety

Uitgegeven in 1987

Nederlandse uitgave 2015 door uitgeverij Lebowksi

Nederlandse vertaling: Edzard Krol

Bladzijdes: 404