Van Koningen en koninginnen

Eens waren wij een uitzondering in Europa, temidden van grotendeels koninkrijken waren wij in de 17e eeuw een republiek. En geen gewone Republiek, maar de machtigste en rijkste natie in de wereld.

We werden geregeerd door kooplieden en burgers, met daar bij het vreemde overblijfsel van de functie van stadhouder die we hadden over gehouden van de Spaanse tijd. De stadhouder was oorspronkelijk de plaatsvervanger (stede-houder) van de Spaanse koning geweest en de aanvoerder van het leger.

Nu was er geen koning meer, maar de stadhouder was er nog wel. Deze functie was in handen van de familie van Oranje, en naarmate de tijd vorderde, zo groeiden de ambities van de Oranjes. Stadhouder zijn was niet genoeg, koningen, vorsten wilden ze worden. Stadhouder Willem III deed het even heel goed door koning van Engeland te worden, maar in de Nederlanden kregen die vorstelijke ideeen weinig voet aan de grond.

Koning Willem I

Toen kwamen in 1795 de Fransen en met de Republiek was het snel gedaan. De stadhouder vluchtte naar Engeland en hier kwamen de patriotten aan de macht. Van Bataafse Republiek werden we even in 1806 het Koninkrijk Holland onder Lodewijk Napoleon, die de harten van de Nederlanders stal door in een allerliefst Frans accent te zeggen 'Iek ben uw konijn'. Zijn broer Napoleon, keizer van Frankrijk riep deze koning echter snel terug naar huis.

Napoleon werd verslagen in 1813 en de Nederlanden vroeg aan de zoon van de vroegere stadhouder terug te komen. Niet als stadhouder Willem VI, maar als koning Willem I. Dit zag Willem wel zitten en hij ging akkoord, al moest hij wel een grondwet en een parlement dulden. Dit is het begin van Nederland als monarchie. Eerst nog even samen met Belgie, maar sinds 1830 alleen als Koninkrijk der Nederlanden.

Koning Willem II en Anna Paulowna

Willem I was onze eerste vorst. Koopman-koning werd hij genoemd. Hij wilde de Nederlanden opstuwen in de vaart der volkeren en heeft bijvoorbeeld de industrie en de aanleg van kanalen en spoorlijnen gestimuleerd. In 1840 kwam zijn zoon Willem II aan de macht.

Willem II was getrouwd met de Russische grootvorstin Anna Paulowna, de zuster van de tsaar van Rusland. Willem II werd in 1848 volgens zeggen 'in één nacht van conservatief liberaal', toen hij uit angst voor geweld en rellen akkoord ging met een nieuwe grondwet die gemaakt werd door Thorbecke.

In 1849 kreeg Willem III de troon. Hij had de bijnaam 'koning gorilla', vanwege zijn botte gedrag en vele uitspattingen. Uit zijn eerste huwelijk met Sophie kreeg hij drie zoons, die allemaal niet geschikt waren om op te volgen. Na de dood van Sophie trouwde Willem opnieuw in 1879 met Emma. Hij was toen 61 zij 20. Samen kregen ze een dochtertje, Wilhelmina.

Koning Willem III

Wilhelmina werd na de dood van haar vader in 1890 koningin, toen zij nog maar tien jaar oud was. Haar moeder Emma was tot haar achttiende de regentes en heeft ervoor gezorgd dat Wilhelmina overal in het land goed bekend werd, er werd echt een charme-offensief gevoerd om alle negatieve publiciteit na Willem III te doen vergeten.

Wilhelmina trouwde met Hendrik en kreeg één dochter, Juliana. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat Wilhelmina met de regering in Londen, waar Churchill gezegd zou hebben dat Wilhelmina de enige man in de Nederlandse regering was. Na afloop van de oorlog hoopte Wilhelmina op een nieuwe rol (met meer macht) voor het vorstenhuis. Dit zat er echter niet in en in 1948 deed ze afstand van de troon.

Koningin Wilhelmina tijdens de oorlog, toespraken voor radio Oranje

Juliana was de nieuwe vorstin. Tijdens haar regeerperiode waren er een paar grote schandalen, zo was Bernard betrokken bij een steekpenningen schandaal en raakte Juliana zelf enige tijd onder invloed van een gebedsgenezeres. Toch stond zij bekend als een zachtmoedige vrouw die vooral het liefst gewoon wilde doen. Zij liet zich ook Mevrouw noemen en geen Majesteit.

Koningin Juliana

Haar dochter Beatrix, die in 1980 de troon overnam, heeft de aanspreektitel Majesteit weer ingevoerd. Beatrix wilde het koningschap hervormen, het meer zakelijk en professioneel maken. Daarin is zij zeker geslaagd, in Beatrix hebben we een hardwerkende, uiterst intelligente en professionele vorstin gehad. Prins Claus was, na enige aanloopproblemen om geaccepteerd te worden als Duitser, het meest geliefde lid van het koningshuis en was al deze jaren haar grote steun en toeverlaat. Zijn dood was een grote slag voor Beatrix.

Nu heeft Hare Majesteit aangekondigd om dit jaar afstand te doen van de troon. Zijzelf wordt 75 en de monarchie viert zijn 200e bestaan in Nederland. Een mooi moment om te stoppen. We krijgen dus koning Willem Alexander (en niet Willem IV zoals hij eerst wel eens heeft gezegd). Hij heeft het geluk met Maxima getrouwd te zijn, die voor hem net zo'n steun en toeverlaat is als Claus was voor Beatrix, en misschien nog wel meer een drijvende kracht.
Willem Alexander heeft eens aangegeven meer een koning te willen zijn in de stijl van zijn oma, van Juliana dus.

Hoe het allemaal gaat verlopen moeten we afwachten, maar het is zeker dat ons in de komende maanden nog een paar historische momenten te wachten staan.
Koning Willem Alexander en koningin Maxima, ik vind het eigenlijk wel leuk klinken.