Het bezoek van de lijfarts, Per Olov Enquist

Koning Christian VII regeert in de 18^e eeuw met absolute macht over Denemarken. Hij trouwt op jonge leeftijd met de nog jongere Engelse prinses Caroline Mathilde, de zuster van de Engelse koning George III.

Er is echter een klein probleem; Christian is krankzinnig en niet geschikt om te regeren. Voor een grote Europese reis die de koning zal maken, wordt een lijfarts aangesteld, om de gezondheid van de koning in de gaten te houden. Deze dokter Struensee weet het vertrouwen van Christian te verkrijgen en krijgt steeds meer invloed. 

Struensee is een Verlicht denker, die veel hervormingen wil invoeren in Denemarken. Door zijn nieuwe vertrouwenspositie bij de koning die hem tot raadgever benoemt, krijgt hij de macht om deze hervormingen ook door te voeren. Bovendien krijgt Struensee een verhouding met de zeer ongelukkige koningin Caroline Mathilde en verwekt zelfs een kind bij haar.

Door de hervormingen die worden ingevoerd en door hun verhouding, krijgen de koningin en Struensee veel vijanden aan het hof, die vervolgens samen werken om Struensee ten val te brengen.

Ik heb gemengde gevoelens over ‘Het bezoek van de lijfarts’. Ik denk namelijk dat het gegeven van de krankzinnige koning en de arts die zijn vertrouwenspositie gebruikt om Verlichte hervormingen door te voeren best heel interessant is. Dat is ook de reden dat ik het boek heb uitgelezen, ik houd wel van boeken die op historische werkelijkheid gebaseerd zijn. 

Mijn grote probleem was de schrijfstijl van Per Olov Enquist, wat vond ik dat een verschrikking om te lezen. Paragrafen waarin hetzelfde drie keer op een andere manier wordt verteld, uitleg over dingen waar ik geen uitleg over wil en vervelende stijlmiddeltjes om aan die uitleg te beginnen, maar vooral personen die geen moment voor me gaan leven, me geen moment nader komen en me dus ook niet sympathiek worden.

Koning Christian is een zielige figuur die op een verschrikkelijke manier is opgevoed waardoor het geen wonder is dat hij nog gekker is geworden dan hij waarschijnlijk al was, maar Christian is ook zo onbegrijpelijk in zijn gedachten, dat hij daardoor op afstand blijft. Toch gaat de koning, die liever met zijn hond en negerslaaf onder het bureau speelt dan regeert, nog het meest voor je leven.

Ik heb al niet zo veel sympathie voor de Verlichting en Struensee blijkt vooral een salon-Verlichter te zijn. Hij kan in de afzondering van de studeerkamer met hervormingen komen, hij heeft grootste theorieën als hij met de koningin in bed ligt, maar hij is ook een lafaard die op het moment dat het erop aan komt wegloopt uit angst. Op het moment dat hij een jongen had kunnen redden van een gruwelijke dood als gevolg van de onrechtvaardige wetten, doet hij niets. En in de cel herroept hij al zijn ideeën en filosofieën, zodat er niet veel van Struensee overblijft.

Misschien oordeel ik te hard over Struensee, maar de maatstaf voor vasthouden aan je principes is voor mij sint Thomas More, die niet toegaf aan de tirannie van koning Hendrik VIII en zelfs op het schavot nog een grap kon maken met de beul, en daar komt Struensee met zijn halfbakken hervormingen en moreel niets zeggende filosofieën absoluut niet bij in de buurt.

Ondanks het feit dat het gaat over een periode die ik niet zo heel leuk vind, de 18^e eeuw, had ik dit boek graag heel mooi willen vinden. Jammer genoeg viel het mij dus erg tegen. Ik heb het boek uitgelezen omdat ik wilde weten hoe het af zou lopen, maar niet met heel veel plezier. De enige indruk die bij mij is blijven hangen is dat de Verlichting blijkbaar geen goede invloed had op iemands morele ruggengraat.