Illuminations, Mary Sharratt
De jonge Hildegard is nog maar acht jaar oud als ze door
haar moeder wordt beloofd aan een klooster. Ze zal de volgelinge worden van de
hooggeboren Jutta von Sponheim die in het Benedictijner klooster in zal treden
als kluizenares, ingemetseld in een kleine ruimte.
Voor de jonge Hildegard die geen idee had waar ze aan begon,
zijn deze jaren verschrikkelijk. Jutta is vooral bezig met bidden en wordt bij
leven al als heilige gezien. Haar vasten en haar penitenties worden steeds
extremer.
De enige troost die Hildegard heeft zijn de boeken die de monnik
Volmar aan haar geeft en de planten die ze dank zij zijn hulp kan laten groeien
op hun kleine binnenplaatsje.
Er komen steeds meer oblaten (kinderen die zijn toevertrouwd
aan een klooster) bij en de faam van de heilige vrouwen verspreidt zich. Als
Jutta sterft, wordt Hildegard gekozen tot de nieuwe magistra.
Hildegard ziet visioenen, maar het is moeilijk om bij een
visioen te zeggen of dit van de duivel of van God komt. Pas als zowel de paus
als Bernardus van Clairvaux zeggen dat haar visioenen van God komen, is
Hildegard vrij om ze op te schrijven.
Dit geeft haar ook de steun om te zorgen
dat ze weg kunnen uit het klooster om hun eigen klooster op te richten, met
Hildegard als hun abdis, hoewel er dan nog vele moeilijkheden zijn die
overwonnen moeten worden.
Hildgard von Bingen (1098-1179) was een bijzondere vrouw. Ze
heeft boeken geschreven over helende kruiden en edelstenen, ze componeerde
muziek, was abdis van een klooster en had haar hele leven visioenen die ook
zijn opgeschreven. In 2012 is ze officieel heilig verklaard en tot kerklerares
verheven.
Het lastige van zo’n historisch figuur is dat de enige
bronnen die we hebben over hun levens hagiografieën zijn, oftwel heiligenlevens.
En die zijn interessant en mooi om te lezen, maar niet per se historisch
correct. Dat was het doel niet van een hagiografie, die moest alleen
overbrengen hoe heilig de heilige was.
Van Hildegard weten we alleen iets door de Vita Sanctae Hildegardis (Het leven van
de Heilige Hildegard) en dit is de bron voor Mary Sharratt’s roman Illuminations.
In deze Vita spreekt
Hildegard zich sterk uit tegen de praktijk om kinderen als oblaten aan te
nemen.
Is dit de waarheid? We weten het niet. In 1991 kwam namelijk
de hagiografie van Jutta von Sponheim aan het licht, die doet vermoeden dat de
jeugd van Hildegard toch iets anders is verlopen dan ze zelf altijd heeft
gezegd.
Dit maakt voor Illuminations
echter niets uit. Dit is namelijk een prachtig verhaal waarin de zaken die we
niet weten met geloofwaardige aannames worden ingekleurd. Dat Mary Sharratt zich hier soms wat kleine
vrijheden in veroorloofd is geen probleem. Dat is het voorrecht van een
romanschrijfster, zolang het gebeurt met eerbied voor onderwerp en tijd en dat
is hier zeker het geval.
Mary Sharratt
weet de tijd uitstekend te treffen, net zoals het leven in het klooster en de
psychologie van zowel Jutta als Hildegard en de veranderingen die zij
doormaken. Fijn ook dat er een balans zit in bijna alle karakters, zo is Abt
Cuno misschien geen sympathieke man, zijn oprechte devotie voor Jutta zorgt
ervoor dat hij toch geen karikatuur wordt.
Illuminations is
een zeer mooie historische roman die recht doet aan de bijzondere vrouw
die Hildegard von Bingen was.
Uitgegeven in 2012
Geen Nederlandse vertaling beschikbaar
Deze roman staat al op mijn e-reader, maar ik zet hem nu ook nog wat hoger op de nog-te-lezen lijst. Bedankt voor de mooie bespreking.
BeantwoordenVerwijderenDank je wel, volgens mij is het een boek dat jou zeker zal kunnen bekoren!
VerwijderenGroetjes,
Ja, dit vond ik ook een schitterend boek. Heb vorige zomer het klosster Disibodenberg bezocht, en de ruïne gezien van de cel waarin ze opgesloten zat. Aangrijpend.
BeantwoordenVerwijderenDat zal heel bijzonder zijn geweest! Mooi hoor. Als ik het me goed herinner is het boek ook via jou op mijn weg gekomen, jij noemde het ergens geloof ik. (sorry, dat bedenk ik me eigenlijk nu pas)
VerwijderenGroetjes,
Mij staat ook bij dat ik een enthousiaste bespreking van Hella heb gelezen ....
VerwijderenMaar ik kan die dus niet terug vinden, dus misschien wordt het boek alleen ergens genoemd en niet zozeer besproken? Enfin, hoe dan ook, dank je wel Hella!
VerwijderenGroetjes,
Hoi Bettina, ik heb een prachtige cd met muziek van Hildegard van Bingen: "A feather on the breath of God": sequences and hymns by abbess Hildegard of Bingen: Gothic voices met Emma Kirkby van het label Hyperion. Naar aanleiding van jouw bespreking heb ik die weer eens opgezet. Aanbevolen als je van oude muziek houdt! Er is ook een film over haar leven: Vision van de regisseuse Margaretha von Trotta. Deze heb ik destijds gedeeltelijk in de bioscoop gezien, maar ik vond hem zo saai dat ik halverwege de bioscoop uitghelopen ben. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderenDie muziek lijkt me bijzonder mooi, ik heb de titel iig genoteerd, bedankt voor de tip. En de film die ken ik, mij kon die ook niet boeien, (maar ik houd ook niet echt van zeikerig Duits gedoe). Dus ik snap dat je bent weggegaan, zou ik waarschijnlijk ook hebben gedaan. :-)
VerwijderenGroetjes,
Grappig, die cd heb ik ook al vele jaren. De muziek is inderdaad prachtig, maar dit was ook de cd waardoor ik permanent een gruwelijke hekel aan Emma Kirkby kreeg - zij die door het panel van het roemruchte programma Discotabel 'de zingende ijskast' werd genoemd, een benaming die mij uit het hart was gegrepen en de reden waarom ik de betreffende cd nooit meer draai. Maar ja, smaken verschillen ;-)
VerwijderenDe uitvoerende kan een heleboel verschil maken, dat is wel duidelijk! (de zingende ijskast, hahaha)
VerwijderenGroetjes,
Ooooh dit moet ik lezen! *zet snel op lijst met dikke letters*
BeantwoordenVerwijderenJa, je wilde meer historische boeken lezen, dan is dit er zeker een die je hopelijk mooi zal vinden!
VerwijderenGroetjes,