Tentoonstelling: Russische realisten in Assen

Ilja Repin, zelfportret 1878

In de 19^e eeuw waren de kunstacademies oppermachtig. Zij bepaalden wat er gemaakt moest worden en hoe het geschilderd moest worden. In Frankrijk had je de Salon, in Rusland de Keizerlijke Academie.

De regels in Rusland waren bijna nog strikter dan in West-Europa. Kunstenaars moesten jarenland studeren en aan een vastgesteld examen meedoen voor ze konden exposeren.

Aan het einde van de 19^e eeuw kwam een groep kunstenaars hiertegen in opstand. Zij wilden zelf kunnen bepalen wat ze schilderden en richtten in 1870 een groep op. Zij wilden ook met een reizende tentoonstelling door Rusland trekken, zodat ook de gewone mensen kennis konden maken met de kunst. Daarom werd deze groep de Peredvizhniki genoemd, de zwervers of de rondtrekkers.

De schilders in deze groep waren beïnvloed door het realistische werk van de Franse schilder Courbet. Dit is wat zij ook wilden doen; de echte mensen laten zien, het Russische leven en het Russische landschap.

Ze schilderden boeren en tafereeltjes uit de dorpen en lieten de sociale misstanden zien, ze toonden de soldaten die huis en haard moesten verlaten om dienst te nemen, de weeskinderen en de volksfeesten. 

Abram Arkhipov, Wasvrouwen, 1898

Ook waren zij de eersten die het majestueuze Russische landschap vastlegden, de uitgestrekte bossen en de velden vol sneeuw. 

Hun portretten van beroemde Russen als Tolstoj en andere helden werden beroemd, net zoals hun aandacht voor de Russische legendes en verhalen.

Abram Arkhipov, Op de Wolga 1889

De bekendste schilder van dit gezelschap was Ilja Repin en zijn bekendste werk is waarschijnlijk De wolgaslepers. In dit werk zie je de haveloze mannen die kromgebogen in de banden een boot over de Wolga voorttrekken. Dit magnifieke schilderij is net zo belangrijk voor Rusland als De nachtwacht voor Nederland is en weet je wat; dit schilderij hangt op dit moment gewoon in Assen.

Ilja Repin, De Wolgaslepers 1870-1873

Het Drents museum in Assen heeft namelijk zichzelf overtroffen met de tentoonstelling die ze nu hebben. Peredvizhniki, Russische realisten rond Repin 1870-1900 heeft niet alleen De Wolgaslepers, maar ook heel veel andere werken van Repin, en schilderijen van onder andere Vladimir Makovsky, Valentin Serov, Nikolay Bogdanov-Belsky, Ivan Yendogurov en vele, vele anderen.

Ik ben hier vorige week geweest en ik vond het een absoluut prachtige tentoonstelling. Zo veel mooie werken, zo verschillend en allemaal zo bijzonder, ik was diep onder de indruk.

Ik denk dat deze schilderijen alleen maar in Rusland gemaakt konden worden, uit elke penseelstreek spreekt de Russische geschiedenis. De details zijn prachtig uitgewerkt, van het lichtelijk versleten pluche op de stoelen tot de realistische uitdrukking in de ogen. 

Nikolay Bogdanov-Belsky.
Bij de schooldeur, 1897

Sommige van deze schilderijen maken je helemaal stil, andere raken je diep in je hart en van andere krijg je tranen in je ogen vanwege het verhaal dat eruit spreekt.

De Peredvizhniki slagen erin om bijna honderdvijftig jaar na hun oprichting je nog altijd te raken en te ontroeren.

Isaac Levitan, Maannacht. Platteland 1897

De tentoonstelling is nog tot en met 2 april 2017 te zien in het Drents museum in Assen, en ik kan alleen maar zeggen dat je er gewoon heen móet gaan. Deze tentoonstelling mag je niet missen.