Het vergeten volk, Brenda Stoter Boscolo

De Jezidi's vormen een bijzondere bevolkingsgroep in het Midden-Oosten. Ze hebben een godsdienst die elementen heeft van verschillende andere religies, en een volkomen unieke cultuur. De Jezidi's trouwen onderling en je kunt alleen als Jezidi geboren worden. 

Deze groep heeft het niet gemakkelijk, vaak worden ze door de Moslims gezien als vies en eng, en er was en is veel discriminatie. 

Heel bekend buiten hun leefgebied zijn ze waarschijnlijk niet, maar in 2014 hoort de wereld opeens van het bestaan van dit volk. De Islamitische Staat valt dan namelijk hun gebied binnen. 

Veel Jezidi's vluchten naar de berg van Sinjar en hopen daar veilig te zijn, maar ze worden in de steek gelaten door bondgenoten en aan hun lot overgelaten. IS begint daarna met een systematische uitroeiing, een regelrechte genocide. 

De volwassen mannen worden doodgeschoten, de oude vrouwen die ze nergens meer voor kunnen gebruiken ook. De jonge vrouwen en de meisjes worden als slavin verkocht, om de strijders van IS te geriefen en om de huishouding te doen voor de IS vrouwen. Verkrachtingen en mishandelingen zijn aan de orde van de dag. De jongens in de tienerleeftijd worden in trainingskampen gestopt zodat ze volgegoten met indoctrinatie kunnen dienen als kanonnenvoer. En de kleine kinderen worden opgevoed door IS echtparen, zodat ze hun familie, hun cultuur, hun taal en hun geloof vergeten. 

IS is nu zo goed als verslagen (hoewel het de vraag of of ze echt weg zijn), en veel Jezidi vrouwen zijn gered van de mannen en vrouwen die hen gevangen hielden. Echtparen worden herenigd, kinderen komen bij hun families terug en je zou zeggen dat het opbouwen dan weer kan beginnen. Helaas is hier meer voor nodig. De meeste Jezidi's wonen in tenten in opvangkampen, waar de voorzieningen minimaal zijn. Er is geen psychologische hulp voor de vrouwen, geen therapie of onderwijs voor de kinderen. Veel Jezidi's willen weg, naar Europa of naar de VS, maar de bureaucratie is verschrikkelijk en voor velen is het een uitzichtloze weg.  

Brenda Stoter Boscolo is een freelance journalist die veel werkt in het Midden-Oosten en reportages en artikelen maakt voor zowel Nederlandse kranten als buitenlandse media. Ze reisde rond om artikelen te schrijven over de Jezidi's en werd getroffen door hun verhalen. In de korte artikelen kon ze niet alles kwijt en daarom besloot ze terug te gaan en er een boek over te schrijven. Het vergeten volk is het resultaat. 

Hoe maak je een genocide duidelijk, hoe laat je mensen meeleven met een heel volk dat zo geleden heeft? Dat doe je door de mensen dichterbij te brengen, door ze een naam en een gezicht te geven. En dat is precies wat Brenda Stoter Boscolo heeft gedaan. Door verschillende mensen te interviewen en die samen te brengen, krijg je een idee van wat de mannen, de vrouwen, de kinderen en de families is aangedaan. Alle aspecten van de genocide en de poging om de cultuur volledig weg te vagen komen aan bod, net zoals de gevolgen waar de Jezidi's nu mee moeten leven. Brenda Stoter Boscolo doet haar interviews met veel respect voor de vrouwen, en haar verslag is ook beslist niet gericht op sensatie. 

Heel goed wordt duidelijk hoe uitzichtloos de situatie voor de Jezidi's is, omdat er niet genoeg hulp is. Aandacht voor de vrouwen die trouwden met IS strijders is er genoeg, maar niet voor hun slachtoffers. En dat is heel schrijnend. En scheef. 

Het vergeten volk is geen boek dat je even snel achter elkaar uitleest en ook geen goed boek om te lezen vlak voor het slapen gaan. Ik moest na elk hoofdstuk even het boek wegleggen, omdat de verhalen zo bij me binnen kwamen. 

Ik heb door dit boek niet alleen heel veel geleerd over de Jezidi's en hun bijzondere cultuur, ik heb ook heel veel respect gekregen voor deze vrouwen en mannen die proberen ondanks alles hun leven weer op te pakken. En heel veel respect voor journalisten zoals Brenda Stoter Boscolo, die in soms lastige omstandigheden hun werk doen en dit soort verhalen onder de aandacht brengen. 

Beeldend geschreven, indringend, schrijnend en heel hard nodig. Een boek dat je gewoon moet lezen.  

Uitgegeven in 2019 door uitgeverij De arbeiderspers

Bladzijdes: 376