Rebecca, Daphne du Maurier. Het boek en de films.

'Vannacht droomde ik dat ik weer naar Manderley ging'. 

Dit is voor mij één van de mooiste openingszinnen in de literatuur. Rebecca van Daphne du Maurier is mijn lievelingsboek en ik heb het zeker al twintig maal herlezen, de laatste keer was vorige week. En ik heb opnieuw genoten. 

Ik heb het boek al een keer besproken in 2012 (HIER), maar ik neem deze keer ook de verfilmingen mee in mijn bespreking. Welke is het beste?

Let op, ik kan in de bespreking van het verhaal en de films dingen verklappen, dus als je het verhaal niet kent, wil je misschien niet verder lezen, of meteen door-scrollen naar de conclusie.

Het verhaal

Even voor de mensen die het boek niet kennen of niet meer helemaal helder voor de geest hebben: Rebecca gaat over een jong en zeer verlegen jongedame. Zij staat alleen op de wereld en heeft een baantje als gezelschapsdame mevrouw van Hopper, een botte en snobistische Amerikaanse. 

Het verhaal begint in Monte Carlo, waar de hoofdpersoon (we leren haar naam nooit kennen) met mevrouw van Hopper verblijft. In het hotel is ook Maxim de Winter, de eigenaar van het grote landhuis Manderley. Men zegt dat hij nog niet over de dood van Rebecca, zijn echtgenote heen is, die verdronken is voor de kust bij Manderley.

Als mevrouw van Hopper een tijdje grieprig is, ontstaat er een vriendschap tussen Maxim de Winter en de hoofdpersoon, en aan het einde vraagt hij haar om met hem te trouwen. Ondanks het feit dat hij twee keer zo oud is als zij en haar sociale en financiele status ver onder die van hem ligt.

Ze gaan terug naar Manderley, maar overal in huis is de schaduw van Rebecca. In de aankleding van de kamers, het geborduurde monogram dat overal terugkomt en de huishoudelijke routines die nog helemaal gevolgd worden zoals Rebecca ze heeft ingesteld. De huishoudster mevrouw Danvers die Rebecca aanbad, zorgt er ook wel voor dat ze constant Rebecca als voorbeeld noemt bij de vrouw die zij als indringster beschouwt.

De nieuwe mevrouw de Winter heeft constant het idee dat men haar vergelijkt met Rebecca en dat de vergelijking uitvalt in het voordeel van Rebecca. Iedereen laat haar weten hoe charmant, capabel, mooi en intelligent Rebecca was, en wat een geweldige gastvrouw en fantastische meesteres van Manderley. Het is dan ook geen wonder dat de nieuwe mevrouw de Winter steeds verder in haar schulp kruipt en zich nooit een houding weet te geven. 

Maxim heeft er geen idee van hoe zij zich voelt en kan zich er ook weinig bij voorstellen. Hij is thuis en heeft zonder problemen zijn routine weer opgepakt. Het lijkt erop dat hun huwelijk tot mislukken gedoemd is, zeker als ook nog de boot van Rebecca in de baai gevonden wordt en blijkt dat er een lichaam aan boord was. 

Is het Rebecca, en zo ja, was het dan een ongeluk, of moord of zelfmoord? 

Wat is er werkelijk gebeurd, kan het nieuwe huwelijk gered worden en kan de tweede mevrouw de Winter eindelijk onder de schaduw van Rebecca vandaan komen? Of wint Rebecca alsnog?

Rebecca is geen romantisch liefdesverhaal, maar het is meer een psychologische thriller, waar je steeds op het verkeerde been wordt gezet. Cruciaal voor het verhaal is het verschil in leeftijd en status van Maxim en zijn tweede vrouw, en het effect dat dit op haar heeft. De schaduw van Rebecca is zo sterk, dat we Rebecca heel goed leren kennen, maar van de tweede mevrouw de Winter kennen we niet eens de voornaam. 

Daphne du Maurier was een meester in het beschrijven van sfeer en weet vanaf de allereerste pagina Manderley op te roepen en het bijna sprookjesachtige landgoed en de mooie maar ruige kust van Cornwall. We kruipen bijna in de huid van de tweede mevrouw de Winter, met haar dagdromen en levendige fantasie, maar ook de verlammende verlegenheid die haar parten speelt. 

Heel knap worden er stukjes en beetjes informatie gegeven, en pas op het einde valt alles in elkaar en blijkt dat we al die tijd door een verwrongen lens hebben gekeken. Pas dan kan de tweede mevrouw de Winter zien wat er werkelijk aan de hand was en kan ze zeker zijn in haar relatie met Maxim. 

Rebecca is een prachtig boek, goed geschreven en met een briljant plot dat je elke keer opnieuw op een verkeerd been zet. Het is niet voor niks dat het al tachtig jaar in druk is en een geliefde klassieker is die nog altijd wordt gelezen. 

Je zou dus denken dat er tientallen verfilmingen van zouden zijn, maar er zijn er maar drie gemaakt. Twee daarvan heb ik gezien, de derde niet, maar ik heb er wel wat over te zeggen! 

Laurence Oliver en 
Joan Fontaine

Rebecca (1940)

Rebecca is uitgegeven in 1938 en twee jaar later maakte Alfred Hitchcock er al een verfilming van. Dit zou zijn eerste Amerikaanse film worden. Hitchcock moest in Hollywood wel voldoen aan de eisen van de filmcode, waarin bijvoorbeeld een moordenaar nooit onbestraft mocht blijven. Dit had natuurlijk gevolgen voor het einde van de film. Ook bepaalde andere zaken mochten niet genoemd of in beeld gebracht worden.

De film is in zwart-wit en duurt 2 uur en 10 minuten, en over het algemeen wordt het verhaal ontzettend goed gevolgd. 

Laurence Olivier is geweldig als Max de Winter, hij heeft de charme, maar ook de afstandelijkheid die nodig is voor deze rol. Laurence Olivier was een uitstekende acteur, die het intense en complexe personage van Max de Winter uitstekend kan spelen en hem alle lagen kon meegeven, zonder te over-acteren.

Joan Fontaine als de tweede mevrouw de Winter speelt uitstekend. In heel haar lichaamshouding zie je hoe ongemakkelijk ze zich voelt als de tweede mevrouw de Winter en je leeft helemaal met haar mee. 

Judith Anderson is ook zeer goed als mevrouw Danvers, je voelt in elke blik de aversie ze heeft tegen de tweede mevrouw de Winter. Ze hoeft niets te zeggen, maar je voelt het. 

De opnames zijn prachtig en door de belichting wordt de sfeer perfect getroffen, het is duidelijk dat Hitchcock zijn vak verstond. Deze film won in 1940 de Oscar voor Beste film, en die is meer dan verdiend. 

Rebecca (1997)

Dit is een miniserie, met een speeltijd van 3 uur. 

Charles Dance is Max de Winter, Emilia Fox de tweede mevrouw de Winter en de geweldige Diana Rigg is mevrouw Danvers. Emilia Fox is perfect voor de rol, ze was 23 toen ze mevrouw de Winter speelde en haar jeugd en verlegenheid zijn zeer goed getroffen. 

Charles Dance is een fantastische acteur en ook hij weet de charme en de zelfverzekerde afstandelijkheid van Max de Winter goed te treffen. 

Wat mij betreft is hij hier iets te oud voor deze rol, hij was in de vijftig toen hij die speelde en Max de Winter is tien jaar jonger. Wel wordt het leeftijdsverschil tussen de twee en daarmee hun ongelijke situatie heel duidelijk. 

Verder zijn er nog geweldige acteurs zoals Geraldine James als Beatrice, de zus van Maxim en Faye Dunaway als mevrouw van Hopper. Ik vond ook de acteurs die Ben (John Branwell) en de glibberige neef Jack Favell (Jonathan Cake) spelen beter uit de verf komen dan in de oorspronkelijke film. 

Ze hebben iets meer tijd dan in de eerste film, dus ze hebben alle ruimte om bepaalde situaties beter uit te werken en de sfeer van Manderley en de onderliggende problemen neer te zetten. De aankleding is fantastisch (ik zag af en toe enkele kledingstukken uit The house of Eliott voorbijkomen, altijd leuk) en het geheel is een plaatje om naar te kijken.

Charles Dance en Emilia Fox

Het verhaal wordt behoorlijk goed gevolgd en omdat ze niet te maken hadden met de oude Hollywood film-code, hoefde het einde niet aangepast te worden. 

Deze mini-serie is bijna perfect, wat mij betreft. 

Rebecca (2020)

Deze versie heb ik niet helemaal gezien, want deze is niet uit op DVD en ik heb zelf geen Netflix, maar ik heb wel heel veel fragmenten gezien en reacties op de film op Youtube, waarbij je een groot deel van de film ook ziet. 

Het lijkt er sterk op dat de sfeer in deze versie niet goed getroffen wordt. Het licht is te fel, te vrolijk, te overheersend. Rebecca is een verhaal vol geheimen en duisternis, geen zonnige romance. Nu wil ik hiervoor wel het excuus maken dat dit, als je de hele film ziet, misschien enorm mee kan vallen. Ik baseer mijn oordeel op de stukken die ik gezien heb, en dat was niet best. 

Wat ik kwalijker vind, en waar ik wel een goed oordeel over kan geven, is de casting. Lily James is een goede en leuke actrice, maar hierin speelt ze de tweede mevrouw de Winter te zelfverzekerd, te veel op haar gemak. Ze is te glamoureus voor de rol die ze speelt. 

Een echt probleem is de casting van Armie Hammer als Max de Winter. Hij is geen goede of intelligente acteur (wat heeft die man een dom hoofd) en weet op geen enkele wijze de complexiteit van Max de Winter gestalte te geven. Hij is een oppervlakkige modepop, die rondloopt in mosterdkleurige pakken waar een man als Max de Winter nog niet dood in gevonden zou willen worden. 

Lily James en Hammer zijn te dicht bij elkaar wat leeftijd betreft en de hele dynamiek van hun relatie verandert daardoor. Ze zijn gelijken en veel te zeker van hun geluk en hun huwelijk. Maar die ongelijkheid is juist de spil waar dit verhaal om draait. 

Als je het in deze tijd een beetje onsmakelijk vindt om een relatie te portretteren met een leeftijdsverschil van meer dan 20 jaar, dan moet je niet Rebecca verfilmen, maar een moderne romcom maken.

Deze film slaat hier ontzettend de plank mis. Rebecca is een verhaal dat in de moderne tijd waarschijnlijk anders zou uitpakken, omdat de verhoudingen tussen mannen en vrouwen anders zijn, maar als je dan deze klassieker wil verfilmen, moet je wel trouw zijn aan de sfeer en de tijd van het origineel.  

Ook in het gedrag van de personages zie je dat de filmmakers geen idee hebben van de omgangsvormen in de jaren '30. Dat Max de Winter zijn vrouw over zijn schouder zou slingeren en haar voor het oog van alle bedienden in een brandweergreep over de drempel van Manderley zou tillen, is ondenkbaar.

En zo zijn er nog een paar zaken te noemen. 

Kortom, deze remake was onnodig, slecht uitgevoerd en kan maar beter vergeten worden. 

Conclusie 

Het moge duidelijk zijn, ik ken Rebecca zeer goed en ik heb een mening zowel over het boek als over de verfilmingen. Ik zou iedereen aanraden om ten eerste gewoon het boek te lezen! Het is een boek dat al meer dan tachtig jaar de tand des tijds heeft doorstaan. Het heeft een heleboel sfeer, goede plottwists en onvergetelijke personages, en het is echt fantastisch.

Maar mocht je een verfilming willen zien, dan zit je goed met zowel de versie uit 1940 als de mini-serie uit 1997. Beide hebben hun charmes, en goede punten en beide hebben maar heel weinig of zelfs geen minpunten. Beide verfilmingen doen het verhaal recht, elk op hun eigen manier. 

Ik kan oprecht niet zeggen welke van de twee versies ik beter vind, dus misschien kun je ook gewoon allebei kijken. Dan geniet je twee keer.