Washington Black, Esi Edugyan

Washington Black groeit begin 19e eeuw op op een plantage op Barbados. Grote Kit zorgt voor hem, al kan ze hem niet overal tegen beschermen. Als hun meester sterft en een familielid de plantage overneemt, verandert er voor de slaven veel en helaas niet ten goede. De straffen worden wreder en willekeuriger en er wordt meer van de slaven geëist.

Als de meester bezoekt krijgt van zijn broer, Titch, moeten Washington en Big Kit aan tafel bedienen. Washington wordt vervolgens als manusje van alles aan het huishouden van Titch toegevoegd. Titch is een wetenschapper en probeert om een luchtballon te bouwen en daarvoor heeft hij hulp nodig van zijn broer en de mankracht die de slaven kunnen leveren. 

Als hij erachter komt dat Washington kan tekenen, wordt de jongen nog waardevoller voor hem. Voortaan voor Washington geen zwaar leven op het veld meer, maar heeft hij relatieve vrijheid in dienst van Titch. 

Door omstandigheden moeten Titch en Washington in de luchtballon van Barbados vluchten en komen zij via omwegen terecht op de Noordpool, waar de vader van Titch wetenschappelijk onderzoek doet.

Titch laat Washington hier echter in de steek en gaat er vandoor, en Washington moet voortaan zichzelf redden in Nova Scotia. (hoe hij hier precies terecht komt en begint wordt niet zo goed verklaard). 

Hier groeit hij verder op en langzamerhand komt hij een beetje over het verraad van Titch heen. Hij pakt het tekenen weer op en probeert stapje bij beetje een mooi leven op te bouwen. Als hij Tanna Goff en haar vader ontmoet, vindt hij eindelijk ook een toekomst. Daarvoor moet hij echter wel de losse eindjes die nog altijd knagen proberen op te lossen.

Kort geleden heb ik De ondergrondse spoorweg van Colson Whitehead gelezen en dit boek komt voor een klein deel overeen met dat boek, in de zin dat de gruwelen van de slavernij uit de 19^e eeuw duidelijk worden. Tegelijkertijd is Washington Black, vond ik, een fijner boek om te lezen omdat hier wel enige hoop is en de gruwelijkheden niet maar doorgaan en doorgaan.

Washington Black beleeft van alles en daarmee is dit ook een soort 19^e eeuwse avonturenroman, een soort Jules Verne. Ik vond dit erg goed werken, de verschrikkingen van de slavernij is duidelijk, maar er is ook humor en een vleugje luchtigheid die ik erg kon waarderen.

Daar blijft het niet bij, want dit is ook een roman die gaat over wat vrijheid eigenlijk betekent. Als slaaf heb je geen rechten, maar ook geen eigen wil die je kunt uitvoeren. Als een vrij mens kun je zelf keuzes maken, maar welke keuzes zijn dan het beste? Washington worstelt met deze vragen, maar ook iemand als Titch, die altijd vrijheid heeft gekend, is zich er niet altijd van bewust dat vrijheid ook verantwoordelijkheid met zich meebrengt.

Dit wordt wat mij betreft erg mooi beschreven, ook als Washington beseft dat hij als zwarte man nooit de erkenning zal krijgen voor zijn wetenschappelijke ideeën, waar meneer Goff de eer mee zal strijken.

Toch valt er wel iets op dit boek aan te merken. Het speelt zich namelijk af in zulke verschillende plaatsen, Washington reist van Barbados naar de Noordpool, komt terecht in Nova Scotia, Londen, Amsterdam en Marokko, maar al deze plaatsen gaan niet voor me leven. Esi Edugyan slaagt er niet in om al deze steden en gebieden in al hun kenmerkende bijzonderheden te beschrijven, zodat ik als lezer het gevoel heb dat ik de zompige hitte van Barbados, de kou van de Noordpool of de exotische drukte van Marokko zelf meemaak.

Haar beschrijvingen zijn te vaag en zo algemeen dat een beschrijving van Londen of Marokko kon eigenlijk overal ter wereld zijn. De beschrijving van Amsterdam doet helemaal vreemd aan, ze lopen op de Prinsengracht en komen aan bij een klein huisje met een tuin? Ik denk dat de schrijfster zich niet genoeg heeft verdiept in deze steden om hier werkelijk iets goeds mee te doen. En dan vraag ik me af waarom je dan eigenlijk die steden in je verhaal wil gebruiken.

Kortom, ja ik heb zeker genoten van dit boek en het met veel plezier gelezen, maar ik had op sommige punten op iets meer gehoopt. 

Toch kan ik het boek goed aanraden, want er is veel moois te vinden en iemand anders zal het punt waar ik een beetje over val misschien helemaal geen probleem vinden. 

Originele titel: Washington Black (2018)

Nederlandse uitgave: 2019 door uitgeverij Signatuur

Nederlandse vertaling: Catalien van Paassen

Bladzijdes: 445