Portrait de la jeune fille en feu (2019)

Het is ergens halverwege de 18e eeuw, op een eiland voor de Bretonse kust. Hier komt de schilderes Marianne (Noémie Merlant) om Héloïse (Adèle Haenel) te schilderen. Dit portret zal dan naar haar aanstaande gestuurd worden, en als het hem bevalt, gaat de trouwerij door. 

Het werk van Marianne wordt bemoeilijkt omdat Héloïse niet wil trouwen en al één schilder heeft weggejaagd omdat ze weigerde voor hem te poseren. Marianne moet dan ook doen alsof ze een soort gezelschapsdame is, die in steelse blikken en gestolen observaties genoeg informatie moet krijgen voor het portret. 

Marianne wil de leugen echter niet volhouden en als het portret af is, vertelt ze Héloïse de waarheid. Héloïse wil het portret zien, maar haar oordeel is vernietigend. Volgens haar is het een conventioneel en oppervlakkig portret en heeft Marianne geen enkele moeite gedaan om haar persoonlijkheid te vangen. Marianne moet toegeven dat dit oordeel klopt en besluit het portret te vernietigen en overnieuw te beginnen. Héloïse stemt toe om nu daadwerkelijk te poseren. 

De dagen erna zijn de vrouwen alleen, want de moeder van Héloïse is naar het vasteland vertrokken en ze heeft de eis gesteld dat het nieuwe portret af is als ze terug komt. 

Langzamerhand komen de beide vrouwen elkaar nader, en er ontstaat een vriendschap tussen deze twee en het dienstmeisje Sophie (Luàna Bujrami). Op gelijke voet wonen ze hier deze dagen samen, ze koken, bespreken de mythe van Orpheus en Eurydice, en helpen in een zusterlijke band Sophie met een groot probleem. Een scene die de kracht van vrouwelijke solidariteit laat zien. Normaliter kan ik zo'n scene niet goed bekijken, maar in dit geval vond ik het zo mooi gedaan dat ik het juist vond passen binnen het verhaal. 

Héloïse en Marianne

Maar er gebeurt meer, want tussen Marianne en Héloïse bloeit er zelfs een romance op. Eén die helaas geen toekomst heeft, want als het portret is afgemaakt, zal Marianne weer vertrekken en zal Héloïse naar Milaan gaan om te trouwen. 

Portrait de la jeune fille en feu is één van de mooiste films die ik heb gezien. Ten eerste is het verhaal heel bijzonder, maar de film ziet er ook schitterend uit. Elke scene is een schilderij, vol leegte en contrasten. Het strand is leeg, het huis is bijna ongemeubileerd en alle aandacht gaat dus naar de mensen en de onderlinge relaties. 

Een bijzondere rol is weggelegd voor de muziek. Er is namelijk geen achtergrondmuziek en de enige geluiden zijn de voetstappen, het geknap van het vuur in de haard en de golven. Dit draagt bij aan de sfeer van verlatenheid, en de drie momenten dat er muziek is te horen, maken dan des te meer indruk. De bijeenkomst 's avonds met de vrouwen van het eiland die a-capella zingen en klappen, is een keerpunt in de film, vanaf dat moment begint de romance tussen Marianne en Héloïse, staan ze werkelijk in vuur en vlam. De relatie komt in een stroomversnelling, net zoals het ritme dat geklapt wordt. 

Het slot is ook indrukwekkend, de laatste keer dat Marianne Héloïse terugziet is in een concertzaal waar de Storm van Vivaldi gespeeld wordt. Ze ziet hoe het muziekstuk Héloïse aangrijpt, het bewijs dat Héloïse haar nog niet is vergeten, want Marianne heeft geprobeerd dit stuk voor haar te spelen. Het zijn zo'n drie minuten waarin je alleen de muziek hoort en Heloise in close-up ziet, met alle wisselende emoties op haar gezicht. Een scene die je niks zal doen en niks zal zeggen als je de film niet hebt gezien, maar als je de film hebt begrepen, maakt dit diepe indruk. 

Héloïse

Zonder de muziek blijft er alleen maar het kijken over en kijken is precies waar de film over gaat. Over zien en elkaar werkelijk zien. Tijdens de momenten dat Héloïse poseert voor Marianne, laat ze merken dat ze Héloïse nu wel werkelijk ziet, en haar karakter kent. Maar dit werkt natuurlijk beide kanten op, want als de schilder naar het model kijkt, dan kijkt het model ook ergens naar, het model kijkt terug. 

Een ander terugkerend punt is het verhaal van Orpheus en Eurydice, en de vraag waarom hij omkeek. Ook hier gaat het weer over kijken en de redenen om te kijken, maakte Orpheus de keuze als dichter, of als minnaar? Een vraag die je ook weer kunt stellen over Marianne en Heloise en de momenten dat zij kijken en omkijken.

Er zitten zoveel lagen in deze film en zoveel dingen die steeds terugkomen om weer een nieuw element toe te voegen, dat ik niet alles kan benoemen. Dat is natuurlijk ook helemaal niet nodig, want je moet deze film gewoon zelf kijken en op je in laten werken, zodat je wordt meegevoerd in het verhaal. 

Regisseur Céline Sciamma heeft een bijzondere prestatie neergezet en de drie actrices die Marianne, Heloise en Sophie spelen zijn formidabel.