Het purperen land, Edna Ferber

Selina heeft een ongebruikelijke opvoeding gehad. Haar vader verdiende zijn geld als gokker en nam zijn dochtertje overal mee naar toe. Soms gingen de zaken goed en leefden ze in luxe, soms gingen de zaken slecht en aten ze koolsoep in een slecht pension.

Als haar vader overlijdt, moet Selina een baan vinden en ze kan aan de slag als dorpsonderwijzeres in High Prairie net buiten Chicago, waar voornamelijk Hollandse immigranten wonen. Mensen die stug doorwerken en weinig poëtisch zijn en voor wie een veld kolen een veld kolen is, geen verzameling purperen juwelen.

De stadse Selina die graag boeken leest, lijkt hier misschien niet zo goed thuis, maar binnen het jaar trouwt ze met Pervus Dejong. Ze heeft grote ambities voor de boerderij, ze wil nieuwe technieken gebruiken, de boel schilderen en er een succes van maken. 

Jammer genoeg kan ze haar ideeën niet waarmaken. Haar man heeft weinig doorzettingsvermogen en het dagelijkse ploeteren is zo zwaar dat er geen enkele ruimte of energie meer overblijft voor extra’s.

Gelukkig is er haar zoontje Dirk, en voor hem wil Selina een ander leven. Dirk moet zijn dromen kunnen waarmaken, met allerlei soorten mensen omgaan en het leven proeven. Maar vooral wil ze dat Dirk schoonheid leert waarderen en altijd zal blijven zoeken.

Maar dan blijkt dat je iemands leven niet kan uitstippelen, want Dirk gaat een heel andere kant op. Hij stopt als architect als blijkt dat hij als effectenmakelaar in Chicago heel wat meer kan verdienen en past zich helemaal aan aan het wereldje van de rijke en oppervlakkige jeugd in de roaring twenties. Hij is charmant en ziet er goed uit en weet zich het nieuwe leven helemaal eigen te maken.

En pas als hij iemand ontmoet die hem niet naar de ogen ziet en hem maar matig interessant vindt, juist omdat hij alleen maar aan geld denkt, beseft Dirk wat hij verloren heeft door zijn manier van leven.

Vergeten klassieker

Edna Ferber (1885-1968) is een Amerikaanse schrijfster waar ik nog nooit van gehoord had. Toch heeft ze een flink aantal boeken geschreven en was ze in Amerika zeker geen onbekende. Voor dit boek heeft ze in 1924 de Pulitzer Prize gewonnen en ze was lid van de Alonquin rond table, waar Dorothy Parker ook bij hoorde.

Het purperen land is uitgegeven in een samenwerking van tien uitgeverijen en honderd boekwinkels en de organisatie Schwob, die als doel heeft om vergeten klassiekers opnieuw onder de aandacht te brengen. Ze brengen dit jaar tien boeken uit, van bekende en minder bekende schrijvers en uit alle streken van de wereld.

Ik ben blij dat Het purperen land op hun lijstje stond, want ik vond het een bijzonder mooi boek.

Wat maakt het zo mooi?

Er is veel om van te genieten in dit boek. Ten eerste is er de hoofdpersoon, Selina, die bijzonder sympathiek is. Ze kan geen wonderen verrichten, maar ondanks alle moeilijkheden en tegenslagen blijft ze zichzelf. Ze is een authentiek mens en zeer levensecht beschreven, je zou haar graag in het echt willen leren kennen. 

Ik vond het vooral fijn dat ze geen wondervrouw was die alles klaarde wat ze in haar hoofd had. De omstandigheden waren haar soms ook gewoon te veel. Dat haar leven uiteindelijk een positieve wending neemt, is omdat ze hulp krijgt om uit de moeilijkheden te komen. 

Haar vader heeft haar geleerd dat alles in het leven erbij hoort, zoals een gokker weet dat winst en verlies onderdeel van het spel zijn. Selina is geen gokker, maar wel iemand die het leven ten volle weet te waarderen, met alle goede en slechte dingen.

De andere personages vond ik ook goed uit de verf komen. Edna Ferber was denk ik iemand die goed kon observeren, gezien haar beschrijvingen van mensen. Soms wordt slechts in een paar zinnen een beeld geschetst van iemand, maar altijd met humor en mededogen. Niemand wordt belachelijk gemaakt, terwijl het maar al te gemakkelijk was geweest om van bijvoorbeeld die stijve Hollanders karikaturen te maken.

En vooral Dallas O’Mara vond ik bijzonder, een jonge vrouw die volstrekt haar eigen gang gaat en haar eigen waarde kent. Ergens zijn er veel overeenkomsten tussen Selina en Dallas en ik mocht ze beiden erg graag. Gek is het dat je soms wenst dat je romanpersonages in het echte leven kent, ik zou graag bij Dallas in het atelier zitten of met Selina over het erf van de boerderij lopen.

Als lezer zie je natuurlijk al welke kant Dirk op gaat en het is triest te zien dat hij als succesvol man een minder rijk en voldoening schenkend leven heeft dan zijn moeder zelfs in armoede op de boerderij wist te hebben. Hij laat zich leiden door zijn wens om erbij te horen en heeft eigenlijk geen sterk karakter. Hij is iemand die moeilijkheden uit de weg gaat en niet voor zijn principes blijft staan.  

Bovendien weten wij nu, wat Dirk nog niet weet en Edna Ferber ook niet omdat het boek in 1924 uitkwam, dat een paar jaar later de bubbel van de roaring twenties helemaal zou barsten. Hoe Selina daarop reageerde weet ik wel, maar ik vroeg me af hoe Dirk op dat verlies zal hebben gereageerd en of hij iets van zijn eerdere verlies heeft geleerd. 

Op de een of andere manier denk ik het niet.

Originele titel: So big

Uitgegeven in 1924

Nederlandse uitgave 2016 door uitgeverij Nieuw Amsterdam

Nederlandse vertaling: Lisette Graswinckel

Bladzijdes: 318