De groene eend, Manu Causse

Eric zoekt elke woensdag zijn zoontje Isaac op in de inrichting waarin hij woont. Isaac is ernstig autistisch en er lijkt niets tot hem door te dringen, op geen enkele manier kan er contact met hem gemaakt worden. 

Alleen de karpers in de parkvijver lijken hem te boeien, maar als de vader hem hier mee naar toe neemt, loopt het mis en krijgt hij van de artsen te horen dat het niet langer is toegestaan om zijn zoon mee te nemen.

Eric erft van zijn oom een oude, groene eend. Een auto die door zijn geschiedenis is verbonden met Eric. Isaac vindt de nieuwe auto prachtig en weer is er een moment dat de vader denkt dat er toch contact mogelijk is, een manier om tot hem door te dringen. In een opwelling besluit hij Isaac mee te nemen in de auto en wel te zien waar ze uitkomen.

Op de voorkant van het boek staat: ‘een autistische jongen en zijn vader maken een onvergetelijke roadtrip’.

Deze zin roept een beeld op zoals in een Amerikaanse feel-good movie, waar de mensen het soms een beetje moeilijk hebben, maar alles uiteindelijk goed komt. Een paar mooie zonsondergangen, een paar indringende momenten en ernstige gesprekken en klaar is men. Opgewekt en licht, misschien zelfs sentimenteel en niet al te diepgaand.

En dat beeld is eigenlijk jammer, want dit boek is zoveel meer dan een sentimenteel oppervlakkig verhaaltje, en het is ook geen feel good roadmovie.

De ‘roadtrip’ is niet goed voorbereid en eigenlijk is het meer geluk dan wijsheid dat er niets ernstigs gebeurt met vader of zoon. Gelukkig ontmoet Eric mensen die hem goed gezind zijn, mensen die ook zo hun defecten hebben, maar die hem helpen.

Wat De groene eend zo’n mooi boek maakt is dat het geen standaard verhaal is waarvan je al precies weet hoe het af zal lopen. Het is een verhaal met meerdere lagen, dat bijzonder is opgebouwd.

De prachtige schrijfstijl valt op. Manu Causse heeft de vaardigheid, zoals zoveel van zijn Franse collega’s, om heel poëtisch en beeldend te schrijven. In dat opzicht is het al een genot om te lezen, ik heb sommige gedeeltes zelfs twee keer gelezen omdat ik ze zo mooi vond.

Mooi vond ik ook hoe de nadruk niet ligt op Eric en Isaac, ook anderen spelen een rol zoals de Gendarme die de zoektocht in gang zet, Marion die zo haar eigen problemen met de wereld heeft en de oude oom die een reden had om de auto aan Eric te vermaken. Elk van hen heeft zo zijn of haar eigen redenen voor wat ze doen, en samen maken ze het verhaal en geven het diepgang.

Van Isaac komen we weinig te weten, maar dat is denk ik ook logisch. Hij heeft een bepaalde functie in het verhaal en dat is meer middel dan doel. In het verhaal over Abraham en Isaac komen we ook meer te weten over Abraham en zijn gevoelens dan hoe Isaac over die tocht naar de offersteen denkt.

Een speciale rol is weggelegd voor het katje Enigma, dat samen met de geesten op de achterbank commentaar levert op de gebeurtenissen. Of is het katje misschien wel een katalysator van de tijd en situaties? Helemaal onschuldig is het diertje in ieder geval niet, maar ik heb van zijn rol genoten. Je begint je op een gegeven moment zelfs af te vragen of het niet Isaac is die het katje aanstuurt, of misschien zelfs Eric zelf.

En zo komen ze in de buurt van de offerplaats. Net als wij nu. Snap je het, jongen? Snap je het, zoon? Ik heb geen keus. We hebben geen keus meer, die hebben we nooit gehad. Ik moet er een eind aan maken.

Met die woorden zwijgt de vader.

‘Nu is hij echt vertrokken’, zegt Enigma achterin.

De oude man en de andere schimmen blijven doodsbang zwijgen.

‘Ik hoor je wel’, zegt de Vader, ‘Ik hoor je al vanaf het begin.’

‘Weet ik toch’, antwoordt de kat. ‘Voor wie denk je dat ik praat?’

De Vader accelereert.

Niet alles is wat het lijkt en hoewel de roadtrip geen wondermiddel is en Isaac niet genezen is (zoals in een Amerikaanse film waarschijnlijk wel was gebeurd), zijn er toch dingen veranderd. Eric is van zijn demonen verlost en misschien is er ook een klein lichtpuntje wat Isaac betreft. 

Manu Causse (1972) is vertaler en De groene eend is zijn debuut. Ik kan alleen maar zeggen dat als dit zijn debuut is, ik met grote belangstelling uitkijk naar zijn volgende boeken.

Originele Franse titel La 2 CV verte

Uitgegeven in 2016

Nederlandse uitgave 2016 door uitgeverij Signatuur

Nederlandse vertaling: Manik Sarkar

Bladzijdes 237