Bijzonder portret: Béatrice de Camondo (1894-1945)

De familie de Camondo was afkomstig uit Spanje, maar omdat ze van Joodse afkomst waren, hadden ze zich uiteindelijk gevestigd in het Ottomaanse rijk, waar voor Joden iets meer mogelijkheden waren. 

In de 19e eeuw stichtte de familie de Camondo in Istanboel een bank en de familie bleef in het bankwezen, ook toen ze naar Parijs verhuisden. 

In Parijs was het vooral Moishe de Camondo (1860-1935) die zich ook toelegde op het verzamelen van kunst. Hij was vooral heel erg geïnteresseerd in 18e eeuwse meubels, kunstvoorwerpen en schilderijen. Deze Moishe had twee kinderen, zijn zoon Nissim geboren in 1892 en zijn dochter Béatrice, geboren in 1894. 

Groot was het verdriet van de familie toen in 1917 Nissim overleed tijdens de Eerste Wereldoorlog. Hij had zich aan het begin meteen als vrijwilliger aangemeld als vliegenier.

Zijn vader Moishe schonk in zijn testament zijn hele kunstverzameling aan de Franse staat, ter herinnering aan zijn zoon. Het was aan zijn dochter Béatrice om de wens van haar vader na diens dood in 1935 in vervulling te laten gaan. In 1936 werd het museum De Camondo geopend.

Een ruime plaats was toebedeeld aan de herinnering aan haar broer, een grote plaque in de hal vestigde de aandacht van iedere bezoeker op zijn leven en dood, terwijl hij dapper vocht voor het vaderland. 

Béatrice

Béatrice was in 1918 getrouwd met de Joodse componist Leon Reinach en samen hadden ze twee kinderen, Fanny en Betrand. Het huwelijk hield geen stand, en in de jaren voor de Tweede Wereldoorlog was Béatrice vooral bekend als iemand die in de hoogste kringen verkeerde. Ze had geld en connecties en hield er vooral van om paard te rijden in het Parc Monceau. 

Toen Parijs werd bezet door de Nazi's, werd al snel duidelijk dat de situatie voor de Joodse inwoners  zou verslechteren. Béatrice beschouwde zichzelf echter niet langer als Joods, ze had zich bekeerd tot het katholicisme. Ze dacht dus daarmee gevrijwaard te zijn van de Jodenvervolging. Helaas, in 1943 werd de hele familie opgepakt en geinterneerd in Drancy. In 1943 werden Leon, Fanny en Betrand naar Auschitz gedeprteerd, enkele maanden later in 1944 volgde Béatrice. Geen van hen zou terugkomen. 

In de hal van het museum de Camondo hangt nog een tweede plaque, een kleinere, dat herinnert aan Béatrice en haar gezin. 

Het portret

Er zijn meerdere foto's van Béatrice, er is er één waarop ze in een soort vaag profiel staat, of één waarop ze met haar geliefde broer staat. Ik heb uiteindelijk voor deze foto gekozen, omdat deze foto me raakt. We kennen de naam van Béatrice vooral omdat het museum nog altijd bestaat. De aandacht hier gaat toch vooral uit naar de heldendood van Nissim en de rijkdom die de familie heeft vergaard.

Ondanks het verlies van haar broer en vader moest Béatrice door, en dat heeft ze gedaan. Ze hield van paardrijden en deed dit veel. Ze straalt hier een soort levenslust uit, en ze was zich nog niet bewust van de verschrikkingen die er nog zouden komen. 

De geschiedenis van de familie De Camondo is daarmee ook een geschiedenis van Europa, van de wereld. Van vervolging, vluchten en ergens anders een nieuw leven opbouwen. Helaas is dat de laatste telg van deze tak van de familie niet meer gegund geweest.