Tentoonstelling: Van Gogh aan de Seine

Van Gogh, vissen in de lente,
Pont de Clichy, 1887

Toen Vincent van Gogh in 1886 naar Parijs kwam, kwam hij in een stad die rap aan het veranderen was. De voorsteden die eerst rustige slaperige dorpjes waren, werden langzaam onderdeel van het grotere geheel Parijs, verbonden door treinen en met toenemende industrie. 

Je kreeg hier dus een interessante combinatie van groen waar arbeiders op zondag kwamen recreëren, en spoorbruggen en rokende schoorstenen van de fabrieken. 

Vincent had de gewoonte om vanuit Montmartre, waar hij woonde met zijn broer Theo, naar voorsteden als Asnieres, Clichy, Courbevoie of Ile de la Jatte te lopen. Hij had dan zijn ezel op zijn rug en zijn schildersspullen bij zich, om vervolgens de hele dag te schilderen. 

Hij begon te experimenteren met lichtere kleuren en andere technieken om al het nieuwe dat hij zag vast te leggen. Hierin stond hij niet alleen, er waren meer kunstenaars die regelmatig naar de voorsteden gingen om hier te schilderen, zoals Georges Seurat, Emile Bernard, Paul Signac en Charles Angrand. 

Zij leerden elkaar kennen en hoewel ze geen echte groep vormden, ontstonden er wel vriendschappen, zoals tussen Vincent en Emile Bernard, die elkaar tot het einde van Vincents leven bleven schrijven. 

Soms schilderden ze dezelfde onderwerpen, en vaak dezelfde thema's, maar ook zie je grote verschillen als Seurat en Signac beginnen met pointillisme, schilderen door het zetten van oneindige stipjes kleur, die een geheel vormen als je die van een afstand bekijkt en Bernard juist met grote vlakken kleur zijn onderwerpen schildert. 

Paul Signac, Quai de Clichy, 1887

In de tentoonstelling Van Gogh aan de Seine zien we de werken van deze vijf schilders en zien we hoe ze hun technieken ontwikkelden, maar vooral hoe ze de nieuwe tijd vastlegden in de voorsteden van Parijs rond de Seine. Mooi is te zien hoe verschillend ze soms een bepaald onderwerp aanpakken, maar ook hoe de moderne tijd terugkomt in de rokende fabrieksschoorstenen op de achtergrond, of een spoorbrug die prominent aanwezig is. 

Er zijn niet alleen schilderijen uit binnen- en buitenland, maar ook tekeningen en voorstudies van grotere en bekende werken. Er waren schilderijen van Van Gogh bij die ik nog niet eerder had gezien, maar die uit prive-collecties komen en voor deze tentoonstelling zijn uitgeleend. 

Vincent van Gogh concentreert zich meestal op het landschap, maar ook bij hem zijn de kenmerken van de nieuwe tijd zichtbaar. Je ziet ook goed hoe zijn techniek langzaam lichter en losser wordt en hoe hij probeert om met een paar penseelstreken iets weer te geven. 

Vincent van Gogh, rivieroever in de lente, 1887

Je hebt nog heel kort de tijd om deze laatste grote jubileumtentoonstelling in het Van Gogh museum in Amsterdam te zien, want Van Gogh aan de Seine is nog tot 14 januari 2024 te zien. Ik had er eerder naar toe gewild, maar had de gelegenheid niet. Gelukkig heb ik nog net op de valreep deze tentoonstelling bezocht, want het was wat mij betreft de moeite waard! Dus als je de komende week nog kunt, dan hoop ik dat het nog lukt.