Is geschiedenis sexy?

Zouden mijn leerlingen die vraag moeten beantwoorden, dan zal het antwoord ongetwijfeld ‘nee’ zijn. De fijne nuances van het leenstelsel, het verloop van de Cuba crisis of de gevolgen van de industriële revolutie zijn voor de gemiddelde vijftienjarige nu eenmaal volstrekt niet interessant en zeker niet sexy.

De Borgias bij elkaar

Toch, als je de historische televisieseries van de afgelopen jaren bekijkt, dan lijkt het erop dat geschiedenis dat wél is. Na ‘Rome’ en, ‘the Tudors’ is er nu ‘the Borgias’. Er komt geen einde aan en het publiek lijkt er ook nog lang niet zat van te zijn. Deze series, of ze nu in Engeland of de VS gemaakt worden, hebben de belangstelling voor de geschiedenis behoorlijk aangewakkerd. En de manier om dat te doen is simpel: gooi er een paar stomende seksscènes in (het liefst gefilmd door doorzichtige gazen bedgordijnen), wat geweld en flink wat drama en je zit gebakken als producent. Om de historische feiten hoef je je dan amper meer te bekommeren.

Polly Walker en James Pulefroy in Rome

Het is natuurlijk niet allemaal kommer en kwel. Begrijp me vooral niet verkeerd, ik kijk de series ook en ik geniet ervan. Ten eerste spelen er altijd geweldig goede (vooral Britse) acteurs in. In ‘Rome’ hadden we Polly Walker, Kevin McKidd en Cierian Hinds, in ‘the Tudors’ spelen onder andere Sam Neill en sir John Gielgud, in ‘the Borgias’ hebben we sir Derek Jacobi en Jeremy Irons. Deze mensen zijn altijd een genot om naar te kijken.

De sets zijn fantastisch en overduidelijk vol liefde en met oog voor detail in elkaar gezet. Zo gaf de serie ‘Rome’ heel goed weer wat voor een kosmopolitische, drukke wereldstad Rome geweest moet zijn in die tijd en allerlei details over de Romeinse godsdienst, de Religio Romano, klopten heel aardig.

Anna Boleyn met een wel heel
modern hoedje

Wel een probleem is het gebrek aan accuratesse. Want er wordt behoorlijk gerommeld met de historische werkelijkheid. Dan heb ik het niet over de kostuums, die redelijk in de buurt komen, met wat moderne aanpassingen waar ik mijn hoofd over schud, maar die ik ze kan vergeven. Dan heb ik het zeker  niet over kleine vergissingen, zoals de papegaaien uit het Amazonegebied die in ‘Rome’ te zien waren, of over aanpassingen die worden gemaakt voor een beter verloop van een verhaallijn. Anna Boleyn heeft haar broers onthoofding niet vanuit het raam van de Tower gezien, maar het is mooi drama en dat een regisseur dan ervoor kiest om dat toch te laten plaatsvinden, is te begrijpen.  

Dat niet alle gebeurtenissen getoond kan worden, is ook duidelijk. Je kunt niet elke conversatie tot in de detail weten en ook niet tot in de puntjes alles weergeven. Het is tenslotte wel drama, geen documentaire. Bovendien zou dat ongelofelijk saai worden. Maar is het werkelijk zo moeilijk om de grote feiten correct te krijgen? Gebeurtenissen worden versimpeld, personen samengevoegd of gewoon weggelaten en jaartallen kloppen niet. Zo heeft in ‘The Tudors’ Hendrik maar één zuster in plaats van twee, die trouwt met de verkeerde koning in een verkeerd jaar en krijgt niet de kinderen die ze in werkelijkheid wel heeft gehad (die trouwens van belang zijn voor het verloop van de geschiedenis daarna). En meer van dat soort domme dingen die gemakkelijk vermeden hadden kunnen worden zonder concessies te doen aan de vaart en de dramatiek van de serie.

Ik vind, als historica, de fouten in de historische gebeurtenissen en details vervelend, maar ik kan me ook voorstellen dat de gemiddelde kijker dit veel minder irritant vindt. Veel mensen zullen gewoon genieten van prachtig gespeeld drama dat zich toevallig niet in het Londen, Amsterdam of New York van nu afspeelt, maar in de Romeinse tijd, of de 15^e eeuw. Over de historische fouten zou je misschien nog heen kunnen stappen. Of ‘the Borgias’ trouwens veel historische fouten bevat weet ik niet, ik heb afgelopen zaterdag nog maar één aflevering gezien en dat is wat te snel om al een oordeel te kunnen vellen, dus misschien valt het nog mee.

Maar de grote vraag blijft, als je toch zoveel goede dingen in een serie bij elkaar hebt, waarom is het dan alsnog nodig er zoveel seks in te stoppen? Binnen de eerste vijf minuten van de eerste aflevering van ‘the Borgias’  was er al de eerste seksscène en nog twee minuten later hadden we de aanwijzingen voor incest.

‘The Tudors’ had posters met een halfnaakte Anna Boleyn in de omhelzing van koning Hendrik om de serie aan te prijzen en bij ‘Rome’ kon je je er bijna over verbazen dat de Romeinen nog in staat waren geweest om een heel rijk te veroveren, zoveel seks was er te zien.
Het is eigenlijk vrij beledigend, als je erover nadenkt. Alsof wij, de kijkers, niet in staat zijn om iets mooi te vinden of onze aandacht erbij te houden als er geen seks te zien is.
History sells? Misschien. Maar ik denk echter dat het nog altijd is; sex sells.