Het geweten van Roberto Doni, Giorgio Fontana

Is het voldoende als je weet dat een rechtszaak volgens de regels is gegaan zelfs al is daarbij een onschuldige veroordeeld, of is rechtvaardigheid dan belangrijker? Is er in zo'n geval sprake van een hogere wet?

Voor deze vraag ziet Roberto Doni zich gesteld. Doni is vijfenzestig en hij werkt als magistraat bij het gerecht in Milaan. Hij is gesetteld en twijfelt eigenlijk nergens meer aan. Hij doet zijn werk zo goed als hij kan en daarmee is hij tevreden, hij kan de wereld niet veranderen en dat is ook zijn taak niet. Hij en zijn vrouw gaan om met mensen die in dezelfde maatschappelijke positie zitten en gelijksoortige stabiele politieke opvattingen hebben.

Op een dag krijgt hij in hoger beroep de zaak van Khalid, die is veroordeeld voor een schietpartij waarbij een jonge vrouw verlamd is geraakt. Een journaliste neemt contact met Doni op, omdat ze wil dat hij echt goed naar de zaak kijkt. Volgens haar is Khalid namelijk onschuldig.

Roberto Doni zit niet op dit gezeur te wachten, rechtszaken gaan volgens hem niet over schuld en onschuld, maar of de wet goed uitgevoerd is. Uiteindelijk geeft hij toch gehoor aan het verzoek van de journaliste om haar te ontmoeten. Zij neemt hem mee naar de buurt waar Khalid, een immigrant uit Tunesië, woonde en leefde. Hier komt Roberto een wereld tegen die hij niet kent, maar die hem wel raakt. Hij begint ervan overtuigd te raken dat Khalid inderdaad onschuldig is, maar er zijn geen bewijzen en geen getuigen. En ondanks zijn aanvankelijke scepsis over de zaak begint bij Roberto Doni door te dringen dat hij een keuze zal moeten maken, want wat kan hij nog verantwoorden tegenover zijn geweten?

Ik heb genoten van Het geweten van Roberto Doni. Giorgio Fontana heeft met Roberto Doni een man gecreerd die in eerste instantie niet heel sympathiek is, maar ook niet onsympathiek. Hij is een beetje zelfgenoegzaam, maar hij is sinds zijn jeugd ver gekomen en hij geniet van wat hij allemaal heeft bereikt. Toen hij jonger was, had hij een grote bewondering voor Paolo Borsellino en het feit dat een vriend van hem is vermoord door de Rode Brigades heeft veel invloed op hem gehad.

De twijfel die hij bij deze zaak steeds meer krijgt aan alles waarvan hij dacht dat het vaststond, is begrijpelijk. Giorgio Fontana weet dit heel mooi over te brengen, in prachtige zinnen en beschrijvingen en met filosofische overpeinzingen die geen moment de vaart uit het verhaal halen of gekunsteld over komen. Tot het einde blijft eigenlijk onduidelijk wat de beslissing van Doni zal worden, welke kant hij zal kiezen.

Het geweten van Roberto Doni is weer een van die prachtige romans waar de Italianen soms patent op lijken te hebben. Absolute aanrader.

Oorspronkelijke Italiaanse titel: Per legge superiore
Uitgegeven in 2011
Nederlandse uitgave 2014 door uitgeverij Wereldbibliotheek
Nederlandse vertaling: Philip Supèr
Bladzijdes: 223