Tentoonstelling De waanzin van Van Gogh

Stilleven met uien. Januari 1889

Afgelopen vrijdag ben ik na school even binnengewipt bij het Van Gogh museum, waar een tentoonstelling is over het laatste anderhalve jaar van Vincents leven.

De waanzin nabij neemt ons mee naar Arles, waar Van Gogh naar toe was gegaan, met grote verwachtingen. Hij wilde een kunstenaarskolonie opzetten in Het gele huis, maar alleen Paul Gaugain kwam.

Vincent van Gogh en Paul Gaugain waren twee heel verschillende schilders en hun relatie verslechterde snel. Na een ruzie in december 1888, sneed Vincent zijn oor af. Er is vaak gespeculeerd over deze gebeurtenis en of Vincent een heel oor of een deel afsneed. Een teruggevonden brief laat zien dat hij daadwerkelijk zijn hele oor afsneed.

Vincent werd opgenomen, maar een officiele diagnose werd niet gesteld en na twee weken was hij voldoende hersteld om weer naar huis te mogen.

Helaas was dit slechts het begin van een lijdensweg. Inzinkingen, opnames en periodes van hard werken wisselden elkaar af.

Zijn broer Theo deed zijn best voor Vincent, maar had ondertussen ook een eigen gezin in Parijs. Vrienden in Arles hielden hem op de hoogte van het wel en wee van Vincent. Maar ook zijn vrienden konden niet voorkomen dat de buren van Vincent een petitie waren gestart om hem te beletten nog langer in Het gele huis te wonen, iets dat hem ontzettend kwetste.

In april 1889 was de situatie zo ernstig geworden dat Vincent zich liet opnemen in de inrichting van Saint-Remy. Hier zou hij bijna een jaar verblijven en hoewel hij schilderde en een paar oplevingen had, waren er ook veel nieuwe inzinkingen waardoor Vincent langzamerhand de hoop verloor dat hij ooit nog helemaal beter zou worden.

In 1890 verliet Vincent de inrichting om te gaan wonen in een dorpje vlak bij Parijs, Auvers. Twee maanden later, in juli 1890 schoot hij zichzelf neer en hij overleed enkele dagen later. Theo was gelukkig bij hem op dat moment. 

De tuin van het ziekenhuis in Saint Remy, december 1889

In De waanzin nabij zien we een aantal van de schilderijen die Vincent van Gogh in deze maanden maakte. Ook zijn er brieven, foto’s, informatie over Het gele huis en de inrichting waarin van Gogh bijna een jaar verbleef, zodat je een goed beeld krijgt van de ellende waar Vincent mee te maken had. 

Angst, frustratie, verdriet en wanhoop wisselden elkaar af, met af en toe wat voorzichtig optimisme als het werken hem weer lukte.

Ik weet niet waarom ik altijd bijna moet huilen als ik in het Van Gogh museum ben, maar ik denk omdat ik het verhaal van Vincent van Gogh zo ontzettend triest vind. Ik had hem zo graag gegund dat hij had gezien hoe geliefd zijn schilderijen zouden worden en hoe hij gezien zou worden als één van de grootste schilders ooit. Dat hij is gestorven terwijl hij dacht dat hij een mislukking was, vind ik bijna ondragelijk.

De tentoonstelling De waanzin nabij is niet heel groot, maar wel divers en ik vond het een mooi overzicht van die vreselijke laatste maanden. Heel bijzonder zijn de gedeeltes waarin je geluidsfragmenten hebt van brieven, zodat het bijna is alsof Vincent tegen jou praat. Interessant zijn ook de verschillende diagnoses die in de afgelopen jaren over de ziekte van Vincent zijn gesteld, maar zekerheid is er in dit opzicht niet te geven.

Het laatste en onvoltooide schilderij van Vincent van Gogh. Juli 1890

De tentoonstelling is nog tot 25 september in het Van Gogh museum te bekijken.

Er mochten geen foto's gemaakt worden, dus dit zijn foto's van de ansichtkaarten die ik heb gekocht.