De jaren, Virginia Woolf

Toen De jaren in 1937 uitkwam, waren de reacties niet heel positief. Veel van de mensen die het werk van Virginia Woolf bewonderden, vonden dit een stap terug. Geen experimentele manier van schrijven meer, maar een rechttoe-rechtaan familiegeschiedenis.

Anderen vonden het een boek dat niet meer ter zake deed. Het ging vooral over de positie van de vrouwen, maar in 1937 stond het fascisme voor de deur en was de dreiging van een nieuwe wereldoorlog overal voelbaar. 

Virginia Woolf’s boodschap deed gedateerd en ouderwets aan en het leek erop alsof ze niet meer bij de tijd was.

De jaren is het verhaal van de familie Pargiter. Het begint in 1880, als de vader van de familie een verhouding heeft met een andere vrouw, de meisjes in de bekrompen etiquette van die tijd geen kant op kunnen en eigenlijk iedereen wacht op de dood van de moeder, die hopelijk enige bevrijding brengt.

Wat volgt zijn eigenlijk een serie schetsen die door de jaren heen springen, tot aan de jaren ’30. In deze schetsen zien we hoe de verschillende leden van de familie leven. Sommigen weten hun dromen te verwezenlijken, voor anderen blijft het aanmodderen. 

Sommige familieleden doen een goed huwelijk, andere dochters storten zich in liefdadigheidswerk of op de opkomende vrouwenemancipatie en de strijd om het kiesrecht. Aan het einde van het boek zijn we vijftig jaar verder in de tijd en zijn de verschillende takken van de familie uit elkaar gegroeid, sommigen kennen elkaar amper nog.

Virginia Woolf had behoorlijk geworsteld met dit boek en de opzet was in de eerste instantie heel anders geweest. Ze had de bedoeling om de gedeeltes van de familiegeschiedenis steeds af te wisselen met een essay, maar gelukkig heeft ze al heel snel dit idee over boord gezet. De leesbaarheid is hierdoor waarschijnlijk enorm toegenomen, maar ik vrees dat mijn leesplezier bij dit boek niet heel erg groot was.

Kenmerkend voor Virginia Woolf is dat zij, ook in deze vertelling die vrij lineair verloopt, zich vooral concentreert op het innerlijke van haar hoofdpersonen. Over de situatie in de wereld buiten kom je alleen in een terloopse opmerking of gedachte iets te weten.

Voor mij vormt dit een probleem, als ik eerlijk ben. Als een roman zich voordoet als een historische roman die een beeld wil geven van de veranderde tijden, dan had ik persoonlijk graag meer historische achtergrond gezien. 

Ik zat er eigenlijk steeds op te wachten dat het nog zou komen en dat is ook de reden dat ik heb doorgelezen. Maar in plaats van een degelijke historische achtergrond kreeg ik vooral mijmeringen en overpeinzingen over de familie, over gevoelens en ander gedoe. En dit ging mij danig vervelen.

Wat het voor mij ook lastig maakte om goed in het verhaal te komen was dat je zo door de tijd springt en hele periodes overslaat. Bovendien spelen in elk jaar dat beschreven wordt, weer andere mensen de hoofdrol. Het was daardoor voor mij moeilijk om een goed beeld te krijgen van de mensen en de veranderingen die zij doormaken. 

Ik kreeg door het schetsmatige karakter weinig gevoel bij de personages en al over de helft van het boek had ik nog niet het idee dat ik iemand kende, of nog erger, eigenlijk kon niemand me echt heel erg boeien.

Voor mij is De jaren geen werk dat ik met heel veel plezier heb gelezen. Ik denk echter dat dit aan mij ligt en dat ik teveel op een historische achtergrond zat te wachten waarvan Virginia Woolf helemaal de bedoeling niet had om die te geven. Verkeerde verwachtingen kunnen je soms behoorlijk de das omdoen bij het lezen van een boek.
Ik denk dat anderen dit een heel mooi boek kunnen vinden, maar ik persoonlijk had moeite om het uit te krijgen.  

Originele titel: The years (1937)

Nederlandse uitgave 2017 door uitgeverij Athenaeum

Nederlandse vertaling: Barbara de Lange

Bladzijdes: 499