Eva slaapt, Francesca Melandri
De geschiedenis van Zuid-Tirol zal bij de meeste mensen niet
zo heel bekend zijn, niet in de laatste plaats bij de Italianen zelf.
Toen Mussolini aan de macht kwam, moest Zuid Tirol verplicht
veritaliaansen. Voortaan was Duits spreken verboden en de plaatsnamen werden
omgedoopt; de hoofdstad Bozen werd Bolzano en de streek werd voortaan Alto
Aldige genoemd.
Na het bondgenootschap met Hitler,
kregen de bergbewoners de kans om te vertrekken naar het Duitse rijk, of in Italië
te blijven. Sommige vertrokken uit overtuiging, anderen gingen uit angst en
voor de achterblijvers waren de motieven ook niet altijd eenduidig. Na de
oorlog kwamen de wegtrekkers weer terug en nooit werd er uitgesproken waarom
iemand was weggegaan of wat er tijdens de oorlog was gebeurd.
Ondertussen was de verhouding met Italië
steeds slechter geworden. Alto Adige had het recht gekregen om weer Duits te
spreken en te onderwijzen, maar het gevolg was dat veel inwoners geen woord
Italiaans spraken en zich tegenover de overheid niet verstaanbaar konden maken.
De inwoners van de dalen waren
niet in staat om over de rand van de berg heen te kijken en hielden zich
krampachtig vast aan oude gewoontes en gebruiken. Ze weigerden in te zien dat de
Italiaanse staat iedereen met dezelfde onverschilligheid behandelde en bleven
zich achtergesteld en gediscrimineerd voelen.
In de periode van de jaren zestig en vroege jaren zeventig
mondde dit zelfs uit in terreur, er werden bommen geplaatst en aanslagen
gepleegd. De Italiaanse staat reageerde fel en stuurde soldaten en carabinieri
naar Alto Adige om het geweld te onderdrukken, wat alleen maar meer geweld
opleverde.
Het is tegen deze achtergrond dat Francesca Melandri haar debuutroman
Eva slaapt situeert.
Eva komt uit een familie die flinke wortels in Zuid Tirol
heeft. Haar grootvader Herman liep achter de nazi’s aan en haar oom Peter is
betrokken bij de terreurgroepen. Haar moeder Gerda is een bijzondere vrouw, die
het presteert om zich op te werken als chef-kok in het hotel waar ze als
zestienjarige is komen te werken en die het redt ondanks het feit dat ze een
ongehuwde moeder is.
Gerda ontmoet Vito, een Carabinieri uit Calabrië, iemand die
haar gelukkig maakt en die een vader kan en wil zijn voor de kleine Eva. Maar
de situatie op dat moment zorgt ervoor dat ze niet samen verder kunnen. Zijn
familie weigert het te accepteren en volgens de regels zou hij niet langer bij
de Carabinieri kunnen blijven.
Gerda en Vito gaan uit elkaar, en Eva ziet Vito pas jaren
later terug. Dat is namelijk de andere verhaallijn, de treinreis die Eva maakt
van Alto Adige naar Calabrië om Vito op te zoeken. Er is een reden dat
schrijvers twee verhaallijnen afwisselen, als het goed gedaan wordt, werkt het
namelijk uitstekend. En dat is hier ook het geval.
Altijd met nuance, altijd met mededogen en begrip wekt Francesca Melandri haar hoofdpersonen
tot leven. En tegelijkertijd weet ze een bijzonder stuk (politieke)
geschiedenis in haar verhaal te verwerken en laat ze zien dat beslissingen die
door politici aan de schrijftafels worden genomen invloed hebben op de gewone
mensen.
Mooi wordt ook duidelijk dat mensen zich nu eenmaal
verbonden voelen met hun geschiedenis en hun taal en dat dit heel sterk kan
leven in een regio, zoals we overal in Europa zien. Dat gezegd hebbende, heb ik
niet zo heel veel sympathie gekregen voor deze bekrompen bergbewoners die net zo afgesloten
lijken te zijn als hun dalen.
Mijn enige bezwaar tegen dit boek is dat het einde wat minder
goed uitgewerkt is, ik had hier graag iets meer uitdieping gezien. Maar dat is
een klein punt in een verder uitstekend geschreven en zeer interessant boek over
een niet zo heel bekend stukje geschiedenis van Italië.
Originele Italiaanse titel: Eva dorme (2009)
Nederlandse uitgave 2011 door uitgeverij Cossee
Nederlandse vertaling A. Habers
Bladzijdes: 373
Reacties
Een reactie posten