Anna Karenina, Lev Tolstoj, deel II en III
Ik heb 20 oktober even overgeslagen en daarom bespreek ik
hier mijn indrukken van deel II en III samen. Let op, ik heb misschien spoilers
voor de mensen die het verhaal niet kennen (zijn die er? Vast wel).
Mijn volgende stukje komt op 10 oktober.
Mijn bespreking van deel I HIER
De drie verhaallijnen worden verder uitgewerkt. We leren
Anna kennen in het wereldje van Sint Petersburg, en de verschillende coterieën
waar ze toe behoort.
Als je de boeken van Louis Couperus kent, is deze wereld van
verschillende groepjes waar je visites aflegt en contacten onderhoudt, je niet
vreemd. Al is Den Haag natuurlijk een provinciestad vergeleken met Sint
Petersburg!
Anna en Vronski
Vronski is ook naar Sint Petersburg gekomen en slaat zelfs
promoties af om maar bij Anna in de buurt te kunnen blijven.
In de kringen waar zij verkeren is er met een
buitenechtelijke verhouding niks mis, zolang alle betrokkenen beseffen dat het
om een pleziertje gaat en er verder niets mee gemoeid is. De verhouding tussen
Vronski en Anna gaat echter heel wat verder en er is sprake van een grote
passie. En dan wordt het pijnlijk en gênant gevonden door de beau monde.
De vraag komt bij mij boven waarom Anna en Vronski zoveel
van elkaar houden, ze lijken weinig gemeenschappelijks te hebben. Is het alleen
gebaseerd op uiterlijkheden? Anna is heel mooi en Vronsi is knap en charmant,
maar is er nog méér tussen hen? Vronski lijkt vooral vrij oppervlakkig te zijn
en heeft weinig innerlijke diepgang. Anna heeft dat misschien meer, maar begrijpen
zij elkaar wel en houdt een liefde stand die alleen gestoeld lijkt te zijn op
aantrekkingskracht en lust?
Anna’s echtgenoot, Karenin, is een stijve man, die zijn
jongere vrouw niet goed begrijpt. Hij weet dat er gesproken wordt over haar en
Vronski en keurt dit af, maar zolang er niets in de openbaarheid komt, wil hij
haar niets verwijten.
Na de spannende steeplechase waarbij Vronski een ernstige
val maakt, is er echter niets meer te verbergen. Anna’s geschokte reactie laat
duidelijk merken hoe diep haar gevoelens gaan voor de man die niet haar
echtgenoot is, en Karenin kan nu niets anders dan haar de wacht aanzeggen. Maar
de verhouding kan niet zomaar worden stop gezet, zoals zal blijken.
Ik moet eerlijk zeggen dat ik wel begrijp dat Anna niet zo
heel dol is op haar echtgenoot die wat stijf en ouwelijk is, maar de grote
afkeer die ze lijkt te voelen, is ook overdreven. Ja, Karenin is pedant en
heeft afgepaste gewoontes en reacties en is daarmee heel anders dan de
flamboyante Vronski met zijn romantische waas van avontuur en militaire
uniformen, maar Karenin is geen slechte man en hij heeft Anna nooit slecht
behandeld. Op dit moment in het verhaal voel ik begrip voor Karenin.
Kitty en Ljovin
Ondertussen gaat Kitty naar het buitenland om te kuren en te
genezen van de teleurstelling die ze heeft moeten verwerken. Ze leert in het
Duitse kuuroord andere Russen kennen en leert ook dat het leven misschien om
meer draait dan alleen bals en schone schijn. Ze ziet van dichtbij hoe zorgen
voor een ander met een opgewekt gemoed veel voldoening kan schenken. Dit is een
ervaring die het jonge fladderaartje wat serieuzer kan maken. Dat gedweep
tussen de meisjes onderling is dan wel weer heel 19e eeuws!
Ljovin likt zijn wonden op zijn landgoed, waar hij geniet
van het werken tussen de boeren. Zijn oudere broer de schrijver komt bij hem
logeren en samen voeren ze lange gesprekken over het leven en de Russische maatschappij.
Ljovin is heel praktisch en ziet met eigen ogen hoe het leven op het platteland
is, terwijl zijn broer verheven idealen koestert en weinig oogt heeft voor de
werkelijkheid.
Je ziet steeds weer de tegenstelling tussen stad en
platteland, tussen onecht en echt. Als Ljovin op bezoek gaat bij Dolly en ziet
hoe zij geforceerd met haar kinderen omgaat en ze verplicht om Frans tegen haar
te spreken, bedenkt hij dat dit een goede verhouding tussen ouders en kinderen
niet ten goede komt. Hij neemt zich voor om dat zelf anders te doen met zijn
eigen kinderen.
Heel menselijk vond ik ook dat Ljovin blij is als hij hoort
dat Kitty ziek is geworden nadat Vronski haar heeft laten zitten. Een soort
lekker puh, dat we ons allemaal goed kunnen voorstellen. Later beseft Ljovin dat
hij zijn verbitterdheid moet laten gaan omdat hij gewoon nog van Kitty houdt,
maar het is logisch dat dit niet van het één op het andere moment gaat.
Ik merk dat ik sommige stukken heel mooi vind, zoals de
natuurbeschrijvingen, die ik heel Russisch vindt. De meeste Russische
schrijvers lijken enorm veel van hun land te houden en bezitten de gave om het
zo te beschrijven dat je de berkenbossen vóór je ziet en de zachte lentewind op
je gezicht voelt.
Er zijn ook stukken waar ik wat minder geduld mee heb, zoals
met het gezever tussen Vronski en zijn vriend die generaal is, en de
ontmoetingen die Ljovin heeft met verschillende boeren en ik geef eerlijk toe
dat ik die stukken wat sneller lees.
Hoe gaat het verder? Kan Ljovin zijn landgoed hervormen
ondanks de stupiditeit van de meeste van zijn boeren? En welke beslissing nemen
Vronski en Anna? We lezen verder met deel IV.
Mijn volgende stukje komt op 10 oktober.
Mijn bespreking van deel I HIER
Ik moest ook aan Eline Vere denken aan het begin van het boek. En die liefde tussen Anna en Vronski lijkt inderdaad puur op passie gebaseerd, maar ze zegt zelf dat het dieper gaat, dus wat daar nou achter zit... Ze geeft aan dat Karenin geen liefde voor haar heeft, maar bij de stukken vanuit zijn perspectief heb ik toch met hem te doen. Dat heeft Tolstoi dus wel knap gedaan.
BeantwoordenVerwijderenBen ik helemaal met je eens, het kan zijn dat we later Karenin in een minder gunstig licht zullen zien, maar op dit moment heb ik niet het idee dat hij deze afkeer verdient. En ik hoop dat er nog meer diepgang tussen Vronski en Anna komt, op dit moment is het allemaal wat magertjes. Maar het is een bewijs dat Tolstoi een goede schrijver is als we over dit soort punten ons druk maken en er meer over willen weten.
VerwijderenGroetjes,
In mijn beleving is het begin van de relatie tussen Anna en Vronski puur gebaseerd op fysieke lust. Iets dat Anna ontbeert bij haar eigen man en die opbloeit bij de aanbidding die zij nu ondergaat. Maar ook ik vroeg me af of dit wel houdbaar is. Ook omdat Vronski al tekenen van benauwdheid begint te vertonen. Ik heb eerder het gevoel dat Anna zo aan Vronski hangt om uit de situatie met haar man te komen dan dat Vronski zoveel meer dan het lichamelijke te brengen heeft. Dat kan wel als diep aanvoelen maar hoeft te niet te zijn.
VerwijderenEn op mij komt Karenin wel over als iemand die de afschuw van zijn vrouw verdient. Hij behandelt haar eerder als een bezit dan als een gelijkwaardig ander mens in mijn beleving dan.
Dank voor je aanvulling, Niek! Ik denk ook dat Vronski een beetje koude voeten begint te krijgen en we moeten maar zien hoe het verder gaat.
VerwijderenInteressant om jouw idee over Karenin te lezen, en gelijkwaardig was de relatie idd niet, maar de afkeer die Anna voelt, komt overtrokken op me over.
Ik ben heel benieuwd hoe zich dit gaat ontwikkelen.
Groetjes,
Hoi Bettina, een prachtige bespreking! Ik zie het verhaal weer helemaal voor me. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderenDank je wel, Erik, fijn om te horen!
VerwijderenGroetjes,