Nazomer, Philippe Besson

Bij een schilderij kun je soms zo heerlijk wegdromen en in je fantasie hele verhalen spinnen over wat de mensen in dat schilderij doen, wat hun onderlinge relatie is en waarom ze op die plek zijn.

In 1942 schilderde Edward Hopper Nighthawks, waarin je een Amerikaanse diner ziet. Het is donker buiten, maar binnen is het licht en de drie gasten en de bediende zijn duidelijk zichtbaar, alsof ze in een etalage zitten.

Twee gasten horen bij elkaar, ze zitten naast elkaar en hoewel ze elkaar niet aankijken, lijkt er toch een vertrouwdheid tussen hen te zijn. De vrouw draagt een rode jurk en de man heeft een grijze gleufhoed op.

Wie zijn deze mensen en waarom zitten ze zo laat op de avond nog aan de toonbank van een diner om er een broodje te eten en iets te drinken?

Philippe Besson, van wie ik kort geleden Breekbare dagen las, heeft dit schilderij als uitgangspunt genomen voor het boek Nazomer. Hij geeft hierin de personages die we zien een stem en een achtergrond.

De vrouw in de rode jurk is Louise en zij is een stamgast in de diner, ze komt hier al tien jaar. Ze is een toneelschrijfster, en heeft in de loop der jaren behoorlijk wat succes gekregen. De bediende, Ben, weet dit omdat hij naar elke première gaat, uit loyaliteit en bewondering. De eerste keer heeft hij het zelf betaald, maar daarna heeft Louise hem altijd kaartjes gegeven. Ze zijn geen vrienden, maar er is wel een mate van vertrouwelijkheid tussen hen.

Louise wacht op Norman, haar minnaar, die vandaag aan zijn vrouw zou vertellen dat hij wil scheiden. In plaats van Norman komt er echter een oude bekende binnen, Stephen, haar voormalige vriend die haar in de steek heeft gelaten om met een ander te trouwen. Nu echter is hij gescheiden en wilde hij Louise opnieuw ontmoeten, vandaar dat hij naar het restaurantje is gekomen.

Op de plek waar ze vroeger altijd al samen zaten kijken deze twee mensen terug op het verleden, hoe was hun relatie, waarom is het mis gegaan en wat zegt dat nu over hen?

In prachtige observaties die nergens cliché worden beschrijft Philippe Besson deze twee mensen en hun onderlinge relatie. De bitterheid die er was, de onzekerheid over hun hernieuwde kennismaking, de onverwachte vertrouwdheid die er toch ook weer meteen is, het wordt allemaal heel mooi beschreven. Geen bloemrijke taal met veel bijvoeglijke naamwoorden, maar wel zinnen die je soms twee keer leest omdat ze zo raak zijn. Heel precies weet Philippe Besson deze personages te verwoorden en een stem te geven en hun relatie uit de doeken te doen.

Wat ik heel erg leuk vond en ook een beetje verrassend is dat het verhaal zich in het heden afspeelt, terwijl de sfeer van het schilderij zo ouderwets is. Dit is natuurlijk logisch want het is geschilderd in 1942 en door de aankleding plaats je het ook meteen in die tijd. Ik was er dan in de eerste instantie ook vanuit gegaan dat het verhaal zich afspeelde in de jaren '40, maar toen Louise een mobiele telefoon bleek te hebben, kreeg ik door dat ik in mijn hoofd in een verkeerd tijdperk zat.

Ik ben blij dat ik Philippe Besson ontdekt heb, want hij behoort nu al tot mijn favoriete Franse auteurs. (en ik heb hier nog drie boeken van hem in de kast, een fijn vooruitzicht!)

Nighthawks, Edward Hopper (1942)

Originele Franse titel: L'arrière-saison (2002)
Nederlandse uitgave 2003 doort uitgeverij Ambo/Anthos uitgeverijen
Nederlandse vertaling: Theo Buckinx
Bladzijdes: 142