De donkerste nacht, Laurent Petitmangin

Wat doe je als je zoon politiek gezien aan de andere (lees: verkeerde) kant staat? Wat doe je als zijn keuzes ervoor zorgen dat hij een mensenleven neemt en de prijs hiervoor moet betalen? Is het mogelijk om de daad te vergeven en je zoon weer terug te vinden? 

Dit zijn de vragen waar een vader mee worstelt. Hijzelf is iemand van de oude stempel, een sociaaldemocraat. Hij moest niets hebben van Macron, maar nog minder van LePen en heeft bij de laatste verkiezingen niet gestemd. 

In Lotharingen waar de familie woont, is er weinig werk en de kansen liggen eigenlijk in Parijs. Na de dood van zijn vrouw moet de vader zijn twee zoons, Fus en Gillou, zelf opvoeden. Fus ontglipt hem, hij doet het niet goed op school en trekt steeds meer op met zijn nieuwe vrienden. Vrienden die meubels opknappen voor arme mensen (zie je wel pa, het zijn goede gasten, ze komen op voor de arbeiders, net als jullie vroeger), maar tegelijkertijd zijn ze tegen Joden, homo's, Arabieren en immigranten. Kortom, het is fascistisch tuig. 

De vader voelt zich verraden door zijn zoon en verliest eigenlijk de mogelijkheid om met hem te praten. Als ze samen zijn, zwijgen ze vooral en de vader heeft het verlammende gevoel dat hij gefaald heeft. Hoezeer hij het ook zou willen, het lukt hem niet om over de kloof heen te stappen die zijn zoon heeft veroorzaakt door om te gaan met extreem-rechts. 

Gillou ondertussen doet het goed, hij kan met zijn vader overweg en houdt nog altijd veel van zijn grote broer. Hij is degene die het wel goed doet op school en kansen heeft, zeker als hij naar een goede school in Parijs gaat. 

Het contact tussen vader en Fus is beperkt tot het minimum en eigenlijk spreken ze elkaar alleen in het weekend als Gillou thuis is. 

Maar dan gebeurt het ondenkbare, Fus wordt aangevallen door een groep van extreem-links en raakt ernstig gewond. Als hij later wraak neemt en één van zijn aanvallers de hersens inslaat, is hij degene die in de beklaagdenbank staat. 

Zijn vader moet dan de keuze maken en zien of hij zijn zoon weer terug kan vinden, of blijven vader en zoon van elkaar gescheiden door een onoverbrugbare kloof? 

Laurent Petitmangin heeft een prachtig debuut geschreven, waarin het dilemma van de vader heel mooi naar voren komt. De schrijfstijl is sober, er staat geen woord teveel in, maar juist daardoor maakt het verhaal zoveel indruk. Knap is dat je zowel Fus begrijpt, als zijn vader. Vooral mooi hierin vond ik eigenlijk dat Fus een beetje buiten je bereik blijft, omdat je zijn kant niet hoort, het is de vader die het verhaal vertelt. En pas als het hem lukt om voorbij de moord te kijken en zijn zoon weer te zien, zien wij als lezer ook een andere jongen. 

De laatste twee bladzijdes troffen me erg, dit was een einde dat ik niet had zien aankomen. 

De donkerste nacht is een triest verhaal, maar wel heel indrukwekkend. 

Originele Franse titel: Ce qu'il faut de nuit (2020)

Nederlandse uitgave 2021 door uitgeverij De bezige bij

Nederlandse vertaling: Lola Bertels

Bladzijdes:159