Het boek van Memory, Petina Gappah

Memory is de enige vrouw in de gevangenis van Harare die de doodstraf heeft gekregen. De andere vrouwen zitten gevangenisstraf uit voor geweldpleging, prostitutie, verduistering of andere zaken, maar Memory is veroordeeld voor de moord op de blanke Lloyd Hendricks, de man die haar in huis had genomen. 

Memory schrijft haar verhaal op aandringen van haar advocaat en het begint met het moment dat de ouders van Memory haar verkopen aan Lloyd Hendricks. In de jaren erna zal ze bij hem in huis wonen en haar ouders en broertje en zusje niet meer zien. 

Voor Memory is dit op het eerste gezicht een buitenkans, door het wonen bij Lloyd heeft ze toegang tot de beste scholen, een goede opleiding en alles wat het leven van de rijke blanke elite in Zimbabwe te bieden heeft. Ze heeft veel meer kansen dan ze in de sloppenwijk bij haar ouders had gehad. Maar ergens gaat er iets mis en is Lloyd vermoord en Memory veroordeeld voor zijn moord. 

Een boek waarin iemand in de gevangenis zit en zijn of haar verhaal schrijft, hebben we eerder gezien. De bekentenissen van Frannie Langton door Sara Collins bijvoorbeeld was uitstekend (Hier besproken) en Zijn bloedige plan door Graeme Macrae Burnet (niet besproken) vond ik ook heel goed.

Het boek van Memory is dan in principe niet heel origineel, maar het verhaal zelf is dat natuurlijk wel. Want de vraag is natuurlijk of Memory zich alles wel goed herinnert, tenslotte was ze nog maar negen toen ze naar Lloyd werd gebracht en werd haar niks uitgelegd. Heeft ze de gebeurtenissen wel goed geïnterpreteerd, of was er iets anders aan de hand? En wat is er in werkelijkheid gebeurd tussen haar en Lloyd en hoe kwam Memory in de gevangenis terecht?

Tegelijkertijd is dit niet alleen het verhaal van Memory, een meisje geboren uit zwarte ouders in Zimbabwe in een sloppenwijk die uit haart armoedige situatie werd weggehaald. Het gaat ook over mensen die anders zijn en sommigen kunnen dit verbergen voor hun omgeving, maar anderen beslist niet. 

Tenslotte is het verhaal van andere mensen in Zimbabwe, van de vrouwen die in onmogelijke situaties terecht komen, de relatie tussen de (arme) zwarte en (vaak rijke) blanke bevolking in Zimbabwe, de onafhankelijkheid, corruptie en politieke veranderingen en hoe arme mensen eigenlijk altijd aan het kortste eind trekken. 

Langzaam wordt duidelijk wat er werkelijk is gebeurd en hoe Memory in haar situatie is terecht gekomen. En dan zien we ook welke verschrikkelijke beslissingen de ouders van Memory hebben moeten maken in hoe moeilijk zij het hebben gehad. De conclusie is dat dit in- en intriest is. 

Het boek van Memory is een prachtig verteld verhaal vol lagen. Het is mooi geschreven en uitstekend opgebouwd en ondanks de vele thema's die voorbij komen, is het boek nergens een rommeltje of dat er allerlei zaken onbenoemd blijven. En ondanks de vele thema's en het onderwerp is het ook geen zwaar of depressief boek, er is ook humor te vinden, zoals ook in de gevangenis sommige situaties of gebeurtenissen heel grappig zijn. De balans tussen moeilijke onderwerpen aansnijden en toch heel leesbaar blijven, wordt uitstekend bewaakt. 

Heel mooi ook hoe jouw perspectief als lezer ook verschuift samen met dat van Memory. Aan het begin van het verhaal kun je je niet voorstellen dat ouders zoiets zouden doen, aan het einde van het boek besef je dat ze het beste deden wat ze konden bedenken. 

Het boek van Memory is het tweede boek dat ik van Petina Gappah las en ik ben blij dat er ook nog een verhalenbundel is, die nu op mijn lijstje staat, want van deze schrijfster wil ik alles lezen wat er uitkomt! Een schrijfster om in de gaten te houden. 

Ik las eerder van deze schrijfster Vanuit een duister stralend licht, dat ik niet heb besproken, maar voor een goede bespreking daarvan verwijs ik je naar Anna, die HIER alles over het boek heeft gezegd wat ik er ook over wilde zeggen. 

Originele titel: The book of Memory (Zimbabwe 2015)

Nederlandse uitgave 2015 door uitgeverij Atlas Contact

Nederlandse vertaling: Inge Kok

Bladzijdes: 298