Bijzonder portret: Tonia Stieltjes (1881-1932)
 |
| Portret van Tonia Stieltjes Jan Sluijters, 1919 |
Gesina Antonia Milgens (Tonia) werd geboren in Amsterdam in 1881. Haar moeder kwam uit Amsterdam, haar vader kwam uit Suriname en was een vrijgelaten slaaf. Over waarom haar vader naar Nederland is gekomen en hoe haar ouders elkaar hebben ontmoet, is ongetwijfeld informatie te vinden, maar ik heb dit niet boven water kunnen halen. Gemakkelijk zal het niet geweest zijn voor een zwarte man in Nederland begin 20e eeuw, en een gemengde relatie in die tijd zal ook op weerstand zijn gestuit.
Over Tonia's opvoeding of opleiding heb ik weinig informatie gevonden. Haar moeder was wasvrouw, dus het is aannemelijk dat Tonia in haar jeugd veel armoede heeft gekend.
Tonia trouwde in 1908 met een fotograaf, maar in 1915 was dit huwelijk ten einde. Wel is er in ieder geval één dochter uit dit huwelijk geboren, Marcelle.
Ergens in deze tijd (of al tijdens haar huwelijk?) raakt ze bekend in kunstenaarskringen, waar ze opvalt en waar ze haar voordeel mee kan doen. Jan Sluijters schildert haar meerdere keren en zal dit in de komende jaren blijven doen.
In 1920 woont ze in Parijs, waar ze bevriend is met Piet Mondriaan. Ze is geïnteresseerd in de theorie achter de kunst en Mondriaan en zij discussiëren hier veel over, tot groot genoegen van Mondriaan. Bovendien maakt ze kennis met Willem Stieltjes, een civiel ingenieur. Ze trouwen in 1922 en vertrekken weer naar Amsterdam. Mondriaan kan hun voormalige appartement in Parijs voortaan gebruiken als atelier.
In 1932 overlijdt Tonia Stieltjes, haar doodsoorzaak heb ik niet kunnen vinden.
Wat overblijft is de summiere informatie, maar gelukkig ook nog de vele mooie schilderijen die van haar zijn gemaakt. Tonia moet een wilskrachtige en intelligente vrouw zijn geweest, met een brede interesse, niet bang om conventie te tarten en haar eigen weg te gaan. Je kunt je alleen maar een voorstelling maken van de moeilijkheden die zij waarschijnlijk heeft moeten overwinnen, maar dat ze hiervoor veel respect verdiend, lijkt me duidelijk.
Update 25 december 2023: meer informatie bekend na de tentoonstelling in het Singer museum en de daarbij behorende biografie: artikel hier te vinden
Hoi Bettina, ik vind het ook een erg mooi portret. Leuk dat je het bespreekt. Groetjes, Erik
BeantwoordenVerwijderenDank je wel, ik vind het een mooi en opvallend schilderij en ik vind het echt leuk om de achtergrond een beetje uit te zoeken.
VerwijderenGroetjes,
Dank je wel voor dit boeiende verhaal. Eigenlijk echt wel stof voor een boek hè, om dit eens uit te pluizen!
BeantwoordenVerwijderenJa, ik denk dat deze bijzondere vrouw een interessant leven heeft geleid en een goede schrijver zou hier een heel mooie historische roman van kunnen maken! (een die ik graag zou lezen!)
VerwijderenGroetjes,
Dag Bettina,
BeantwoordenVerwijderenIk was laatst in het Singer museum in Laren, daar waren o.a. schilderijen te zien van Jan Sluijters. Uiteraard dus ook van Tonia Stieltjes (Gesina Antonia Milgens).
Ik las daar o.a. de volgende informatie over haar:
"Tonia Stieltjes (1881-1932) model van Jan Sluijters, hartsvriendin van Mondriaan, maar bovenal een bekend vakbondsleidster. Ze groeit rond 1900 in korte tijd uit naar een geliefd woordvoerster van de grootste groep werkende vrouwen in Nederland: de dienstboden."
En deze tekst vond ik op de website van het Rijksmuseum Twenthe:
"Tonia Stieltjes (1881-1932) was een geliefd schildersmodel. Jan Sluijters maakte meer dan 10 portretten van haar. Ze zou echter een andere weg kiezen.
Tonia werd als Gesina Antonia Milgens geboren in Amsterdam. Haar vader leefde 24 jaar in slavernij in Suriname, haar moeder was dienstbode bij een Surinaamse plantersfamilie in Amsterdam. Zelf kwam ze begin twintigste eeuw in dienst bij een bekende socialistische familie. De nadelige gevolgen van de industriële revolutie zorgden in die tijd voor maatschappelijke onrust. Het arbeidersvraagstuk en de sociale positie van vrouwen waren belangrijke thema’s en Tonia engageerde zich hiermee. Ze zette zich, aanvankelijk als activiste achter de schermen, in voor een betere behandeling en betaling van dienstbodes en werd tenslotte vakbondsleidster."
Het lukte mij niet om met google in te loggen dus koos ik voor anoniem.
Mijn naam is Agnes Bergveld
Hallo Agnes, dank je wel voor je reactie en de moeite die je hebt genomen om deze extra informatie te delen, super interessant en een heel fijne aanvulling. Dank je wel!
VerwijderenGroetjes, Bettina