Het laatste kind, Philippe Besson

Het is de laatste dag. De laatste dag dat Théo thuis woont, de laatste keer dat zijn moeder ontbijt voor hem zal maken, de laatste dag dat ze hem vermanend kan toespreken dat hij moet opschieten en de laatste dag dat hij onder het gezag van zijn ouders valt. 

Dit is de dag dat Théo op kamers in de stad gaat wonen. Hij zal voortaan zelf moeten opruimen, boodschappen moeten doen en voor zichzelf moeten zorgen. Hij zal afspraken hebben en vrienden maken waar zijn ouders geen weet van hebben en een leven leiden waar zijn ouders geen deel meer vanuit maken. 

Dit is de dag dat Patrick en Anne-Marie hun zoon zullen helpen verhuizen, de dozen langs de smalle trap naar boven zullen sjouwen om daarna afscheid te nemen en zonder Théo weer naar huis te gaan. 

Voor zijn moeder Anne-Marie is dit moeilijk te verteren, het idee dat haar jongste nu ook het huis uit gaat en dat haar rol als moeder daarmee is uitgespeeld, is een aanslag op haar emoties. Bij de twee oudsten was het geen probleem, maar nu bij de jongste is het een definitieve verandering. Voortaan is het huis leeg en bestaat het gezin uit haar en haar man. 

Het is niet dat ze ongelukkig is met haar man, op zijn niet demonstratieve manier houdt hij van haar en hun huwelijk is na dertig jaar nog altijd goed te noemen. Maar veel passie is er nooit geweest en in dertig jaar is er ook wel wat veranderd. 

Hij gaat meteen aan tafel zitten, zonder zijn vrouw een zoen te geven, zelfs zonder goedemorgen te brommen. Vroeger, eerder in hun leven, gaf hij haar elke ochtend een korte kus op de mond, dat was hun moment, maar de kussen zijn minder geworden en tenslotte gestopt, ze zou niet eens meer kunnen zeggen wanneer. Het 'goedemorgen' is ook verdwenen. Patrick zegt: we slapen in hetzelfde bed, we leven onder hetzelfde dak, wat heb je eraan om elkaar goedemorgen te wensen, kun je me dat uitleggen? 

Théo is blij met de hulp van zijn ouders en heeft heus begrip voor het verdriet van zijn moeder, maar tegelijkertijd kan hij niet wachten tot hij zijn eigen leven kan beginnen en Anne-Marie zal eraan moeten wennen dat Théo echt niet elk weekend thuis zal komen, hoewel ze een paar pogingen doet om dit wel voor elkaar te krijgen. Loslaten is zo lastig. 

En vooral is hij van plan om zelf zijn weg te vinden in zijn nieuwe stad, in zijn nieuwe leven, hij gaat dus niet om de haverklap naar zijn ouderlijk huis terug, temeer omdat ze daar dan meteen aan gewend raken. Hij verdenkt zijn moeder er trouwens van dat ze deze discussie alleen maar is begonnen om precies vast te stellen hoe vaak hij naar huis zal komen. Ze hebben het er nooit over gehad, ook al brandde het op haar lippen, dat was te zien, en nu wil ze het weten. 

Het laatste kind is opnieuw een prachtige roman van Philippe Besson. Wat kan deze schrijver mooi en fijngevoelig situaties en personen beschrijven. Het zou zo gemakkelijk zijn om van Théo een ondankbare jongen te maken, Patrick een gevoelloze kerel of Anne-Marie volkomen belachelijk in haar verdriet. Maar Philippe Besson houdt van zijn personages en heeft mededogen met hen en geeft hen lagen en nuances mee, die soms in een paar zinnen duidelijk worden.

Anner-Marie weet dat ze haar kind los moet laten, ze weet dat het feit dat Theó op kamers gaat ook betekent dat ze hem goed hebben opgevoed en dat hij daartoe in staat is. Maar weten is iets anders dan voelen en het voelt nog helemaal niet als iets positiefs. Het voelt als leegte en wanhoop en de goedbedoelde adviezen en dooddoeners van haar man of haar vriendin helpen absoluut niet. 

Ze denkt; ik heb niet gezien dat hij groot was geworden. Nee, ze heeft niet gezien dat hij veranderde, dat hij haar ging ontglippen, dat het niet anders kon. Niet dat ze het niet wilde zien, haar verblinding was niet bewust, ze had er niet toe besloten, het gebeurde, dat is alles. En toen ze het zich realiseerde, was het te laat. 

Het laatste kind speelt zich af in één dag en is daarmee een klein verhaal. Maar dank zij de schrijver die Philippe Besson is, is het tegelijkertijd grootste literatuur. 

Oorspronkelijke Franse titel: Le dernier enfant (2021)

Nederlandse uitgave 2021 door uitgeverij De bezige bij

Nederlandse vertaling Martine Woudt

Bladzijdes: 173