De Italiaanse prinses, Willemijn van Dijk

Prinses Marianne van Oranje was als kind al iemand die niet helemaal in het stramien paste. Ze was geboren in 1810 als jongste dochter van koning Willem I van Nederland. Ze was de lieveling van haar vader, iets dat haar broer, de latere Willem II niet kon verdragen. 

Marianne wilde vrij zijn en dacht dat ze meer zichzelf zou kunnen zijn als getrouwde vrouw. Dan was ze tenslotte volwassen en kon ze haar eigen regels stellen. Helaas trouwde ze met Albrecht van Pruisen en als je vrijheid wil, dan is Pruisen niet bepaald de plek waar die kunt vinden. Ze kwam er al snel achter dat haar taak voornamelijk was om zonen te baren (nieuwe Pruisische soldaten) en haar mond te houden terwijl haar man buitenechtelijke affaires had. 

De verhoudingen waren al snel zo slecht dat Marianne besloot er vandoor te gaan. Ze ging op reis naar Italië en genoot van de vrijheid die ze daar wel kon vinden. Het huwelijk met Albrecht was nu echt wel over en Marianne hoopte op een echtscheiding. Dat ze haar kinderen dan niet meer zou kunnen zien, nam ze daarbij voor lief. 

In de eerste instantie zette ze haar eigen huishouding op in Nederland, maar toen ze verliefd werd op  Johannes van Rossem en zelfs van hem in verwachting raakte, moest ze haar huis opgeven. Het schandaal was te groot niet alleen omdat Van Rossem nog getrouwd was, maar vooral omdat hij haar koetsier en secretaris was. 

Het huis van Oranje vond het al niks dat ze zo'n losgeslagen dochter in hun midden hadden, die haar kinderen en echtgenoot in de steek had gelaten. Maar een liaison met iemand die zo ver in stand beneden haar stond, was de druppel die de emmer deed overlopen. Hier in Nederland kon Marianne niet blijven. 

Om de zwangerschap te verbergen, werd er onder de dekmantel van een pelgrimage naar het Heilige Land een reis ondernomen, zodat ze ergens onderweg haar kind ter wereld kon brengen. In de eerste instantie konden ze het kind niet bij zich houden, maar toen Marianne in Rome een villa kocht en hier met Johannes neerstreek, kon ook het jongetje, de kleine Johannes bij hen in huis wonen. 

Marianne maakte van haar villa een ontmoetingsplaats van kunstenaars en ruimdenkende mensen, een bijzondere plek voor de Nederlandse gemeenschap in Rome. Helaas is het gezin hier niet blijven wonen. Als bastaardzoon had haar Johannes geen enkele aanspraak op een titel en Marianne was vastbesloten dat ze iets voor hem moest regelen, zodat hij als volwassene een kans had op een plek in de wereld. Als ze een ver familielid bereid vindt om een titel te verlenen, verkoopt Marianne het huis in Rome en gaan ze wonen in het kasteel Reinhartshausen aan de Rijn. Helaas is het maar een paar jaar dat ze hier ongestoord gelukkig kunnen leven, want dan slaat de tragedie toe. Haar laatste jaren slijt Marianne alleen tot zij sterft in 1883. 

Willemijn van Dijk schreef eerder het boek Het wit en het purper, waar ik erg enthousiast over was. De wereld van het oude Rome kwam daarin helemaal tot leven. 

Ik houd van de 19e eeuw en ik vond het dan ook bijzonder leuk dat Willemijn van Dijk een boek had geschreven dat zich in deze periode afspeelde, en dan opnieuw in Rome. 

Helaas werden mijn zeer hoge verwachtingen niet helemaal waargemaakt. Dit lag zeker niet aan de schrijfstijl, want die vond ik prettig. Willemijn van Dijk heeft de neiging om veel historische informatie te geven, maar dit vind ik juist interessant. 

Ik vond de opbouw mooi en leuk hoe er verschillende mensen aan het woord komen, Niet alleen prinses Marianne komt aan bod, ook allerlei personen om haar heen die dus extra informatie geven over hoe de gebeurtenissen verliepen of hoe zij iets hebben ervaren. Interessant en goed gedaan.

Waarom had ik dan toch een beetje moeite met het boek? 

Ten eerste is de periode in Rome een beetje te kort om er echt van te kunnen genieten. Dit was wel de plek waar Marianne zich echt gelukkig voelde en waar ze het leven leidde met de mensen van wie ze hield. Het huis in Rome was denk ik de enige plek waar ze helemaal zichzelf kon zijn. Het was uit liefde voor haar zoontje en de wens hem een goede start in het leven te geven dat ze hier wegging. Helaas voor ons, is het verblijf in Rome maar een klein gedeelte van het boek.

De tweede redenis dat ik Marianne niet echt sympathiek kon vinden.

Ze had  natuurlijk een paar goede trekken. Ze deed veel aan liefdadigheid, was geliefd bij de mensen op haar landgoederen dus zal ze ongetwijfeld dingen goed hebben gedaan, maar voor mij waren er toch enkele problemen.

Haar diepe religieuze gevoel waar steeds over gesproken werd, kon ik niet rijmen met haar acties, wat haar in mijn ogen vooral hypocriet maakte. 

En iemand die willens en wetens ziek van de waterpokken naar een hofbal gaat om zoveel mogelijk mensen te besmetten, is gewoon een verschrikkelijk mens. 

Marianne had het probleem dat ze aan de ene kant zich maar al te bewust was van het feit dat ze een prinses was, maar tegelijkertijd vrij van conventies wilde zijn. Daarbij vergat ze dat ze het een stuk gemakkelijker had dan veel andere mensen in haar situatie. Zij had geld genoeg om te reizen en elk huis te huren waar ze maar zin in had. In dat opzicht had ze niet te klagen.

Ondanks mijn  persoonlijke problemen met het karakter van Marianne, kon ik wel medelijden met haar hebben. Ze kan het, ondanks alle voordelen, niet gemakkelijk hebben gehad met haar drang naar vrijheid, zeker niet in die tijd en in die kringen. Haar leven in Pruisen was heel naar en haar echtgenoot een verschrikking. Dat ze niet gelukkig was en hier weg wilde,  volkomen te begrijpen. Dat ze nooit rust heeft gevonden is ook duidelijk en het slot van haar leven is erg triest. 

Kortom, een complexe vrouw, met een interessant leven dat hier meeslepend en met oog voor detail wordt beschreven. 

Uitgegeven in 2021 door uitgeverij Ambo/Anthos

Bladzijdes: 313