Vrij stroomt de rivier, Eleanor Shearer

Barbados, 1834. De Britse regering heeft net de slavernij afgeschaft. De slaven op de plantages mogen echter nog niet weg, zij zijn verplicht om nog zes jaar op de plantages te blijven werken, als compensatie voor de plantage-eigenaren.

Rachel is in slavernij geboren en heeft haar hele leven op de suikerrietplantage het harde werk op het veld uitgevoerd. Nu ze vrij is, wil ze echter niet nog zes jaar wachten. Rachel heeft namelijk een missie, ze wil haar kinderen vinden. 

Ze heeft drie dochters en twee zoons, die echter alle vijf veel te jong bij haar zijn weggehaald en zijn verkocht naar andere plantages. Mercy, Micah, Cherry Jane, Thomas August en Mary Grace zijn als het goed is nu opgegroeid en volwassen, maar Rachel heeft geen idee waar haar kinderen nu zijn en wat er van hen is geworden en ze wil hen terugvinden. 

Die avond vlucht ze weg van de plantage en ze krijgt hulp van mama B., die haar meeneemt naar Bridgetown. Dit is de grootste stad van Barbados, met een grote haven en de kans dat ze hier mensen kan vinden die haar meer kunnen vertellen, is groot. 

Inderdaad vindt Rachel één van haar dochters hier, en ook informatie over haar andere kinderen, die doorverkocht zijn naar Trinidad en Demerary (het huidige Brits-Guyana). Rachels tocht is nog lang niet ten einde en de reis die ze moet maken is niet zonder gevaren. Kan ze haar kinderen opsporen als de iedereen zo uit elkaar gerukt is, en kan ze de vrijheid vinden waar ze haar hele leven naar verlangd heeft? 

De grootouders van Eleanor Schearer maken deel uit van de Windrush-generatie, de grote groep mensen die in de jaren vijftig vanuit het Caribisch gebied emigreerden naar Engeland. Ze heeft nog familie in Saint Lucia en heeft hier ook veel onderzoek gedaan. 

Het verhaal van Rachel is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van een vrouw, mama Rachel, die te voet door Antigua reisde om haar dochter terug te vinden. Ook andere historische gebeurtenissen spelen een rol in dit verhaal, zoals de slavenopstand in Demerary, de dorpen van marrons in de jungle en het dorp dat Rachel en haar metgezellen op het einde vinden. 

Heel mooi gebruikt Eleanor Schearer de vijf kinderen van Rachel om de verschillende situaties duidelijk te maken en hoe verschillend de levens van de zwarte mensen in de slavernij konden verlopen. Maar uiteindelijk is elk verhaal hartverscheurend en indrukwekkend. 

Want wat is vrijheid, hoe ga je om met het verleden en de toekomst en hoe anders staan mensen in het leven die juist wel of juist niet in vrijheid zijn geboren? Iedereen maakt andere keuzes en de kinderen van Rachel kiezen ook elk hun eigen weg, net zoals Rachel dat zelf moet doen. 

Ik vond Vrij stroomt de rivier een mooi en indrukwekkend boek. Het is goed geschreven en je volgt vooral Rachel, voor wie ik erg veel bewondering kreeg. 

Je zou als kritiek op dit boek kunnen noemen dat het misschien niet heel geloofwaardig is dat Rachel haar kinderen met zoveel toevalligheden op het spoor komt, daarmee wordt alles net een beetje té netjes afgewerkt. Maar dat is dan ook het enige minpuntje en ik kan Vrij stroomt de rivier zeker aanraden.

Originele titel: River sing me home (2023)

Nederlandse uitgave 2024 door uitgeverij Ambo/Anthos

Nederlandse vertaling: Fannah Palmer 

Bladzijdes: 387