Water voor de olifanten, Sara Gruen

Jacob Jankowski is drieënnegentig en zit in een verzorgingstehuis. Hoewel hij nog goed bij de pinken is, wordt hij door de verzorging behandeld als een klein kind en dit irriteert hem mateloos.

Dan komt het circus zijn tenten opslaan vlak voor het verzorgingstehuis en Jacob herinnert zich zijn eigen leven in het circus.

Het is 1930, de crisis is net uitgebroken en Jacob studeert voor dierenarts. Vlak voor zijn examens kan hij door een tragedie niet verder studeren en hij loopt weg. Hij komt terecht bij een circus waar hij in de eerste instantie aan de slag kan als knecht. 

Ze komen er achter dat hij dierenarts is (dat hij geen diploma heeft is geen probleem). Jacob wordt onder zin hoede genomen door August, het hoofd van de menagerie en Marlena, de vrouw van August die het dressuurnummer met de paarden doet.

Als snel leert Jacob het reilen en zeilen van het circus kennen. Hij leert hoe deze harde wereld in elkaar zit, hij maakt mee hoe het circus zijn reisplannen verzet als er ergens een ander circus failliet gaat zodat ze goedkoop attracties kunnen overnemen. Het circusleven is een harde wereld, voor mensen en dieren, zeker in 1930. Zo krijgen de dieren bedorven eten om geld uit te sparen, en als er teveel knechten zijn die niet betaald kunnen worden, worden er ’s nachts een paar uit de rijdende trein gegooid.

Jacob wordt ondertussen verliefd op Marlena, die vast zit aan August, die een onberekenbare sadist blijkt te zijn die de dieren mishandelt. Het lijkt erop dat Jacob en Marlena elkaar nooit nader kunnen krijgen, maar dan kan het circus Rosie kopen, een heuse circusolifant. Jacob leert Rosie beter kennen en zij zal uiteindelijk alles voor Jacob en Marlena veranderen.

In ‘Water voor de olifanten’ weet Sara Gruen het circusleven in de jaren 30 goed neer te zetten. De harde wereld waarin er weinig oog is voor het welzijn van de dieren, maar nog minder voor de mensen. Een wereld waarin iedereen bang is om werk kwijt te raken, want armoede en erger liggen altijd op de loer.

Je voelt mee met Jacob die na een grote schok in het  circus terechtkomt en eigenlijk geen idee heeft wat hij van sommige dingen moet denken. Je voelt zijn worsteling als hij tegen August in wil gaan op veel momenten, maar dit ook niet altijd durft. 

Het gedeelte dat zich afspeelt in het verzorgingstehuis nu is ook heel knap beschreven, Jacob als oude man die zich steeds nieuwe dingen herinnert van vroeger. Het is heel vermakelijk, maar ook een beetje ontluisterend als je leest hoe hij (en de andere oude mensen) als onmondige kinderen worden behandeld en hoe er gereageerd wordt als Jacob daar tegenin gaat.

Jacobs wraak op het verzorgingstehuis en op zijn kinderen die hem vergeten is geweldig te noemen. Je moedigt in gedachten Jacob aan als hij dan maar in zijn eentje naar het circus toe gaat en daar warempel een nieuwe toekomst voor zichzelf weet te maken.

‘Water voor de olifanten’ is een prachtig boek, met een sympathieke en aardige hoofdpersoon, humor,  spanning, en een verrassend einde. Kortom, een schitterend verhaal dat je in één keer uit leest.