Bijzonder portret: Elin Danielson-Gambogi (1861-1919)

Elin Danielson-Gambogi (1861-1919)

Op een tentoonstelling in het Van Gogh museum heb ik enkele jaren geleden een zelfportret gezien van de Finse schilder Elin Danielson-Gambogi dat me meteen raakte. 

Elin werd geboren in 1861 in een boerderij in Finland. Haar vader raakte zijn boerderij kwijt na een grote hongersnood in Finland. Hij pleegde daarna zelfmoord en de jonge Elin, haar moeder en Elins zusje bleven alleen achter. Elin kon met de hulp van een oom studeren aan de kunstacademie van Helsinki. 

Ze had talent en in 1883 kreeg ze een beurs voor Parijs. Terug gaf ze les aan verschillende kunstacademies in Finland, maar in 1896 vertrok ze weer, ditmaal met een beurs voor Florence. 

Haar huwelijk met een dertien jaar jongere man was niet erg gelukkig, maar Elins talent werd wel overal erkend. Ze reisde (zonder haar man) rond in Europa en had verschillende tentoonstellingen. 

Helaas waren de laatste jaren van haar leven niet gelukkig. Ze reisde toen vooral tussen haar zieke moeder in Finland en haar zieke echtgenoot in Italië en aan schilderen kwam ze bijna niet meer toe. Ze overleed in 1919 aan een longontsteking, bijna vergeten. 

Gelukkig kreeg haar werd later nieuwe erkenning en haar schilderijen zijn nog altijd te zien. Kort geleden zag ik op internet een portret van haar dat me nog meer trof dan dat op de tentoonstelling. 

Het zelfportret is van onderaf geschilderd, zodat Elin als het ware neerkijkt op ons, de kijkers. Ze heeft een serieuze blik, een beetje afwachtend alsof ze niet helemaal weet wat ze van ons moet denken. Het is in ieder geval een blik die de kijker een beetje op afstand houdt. 

Elin heeft haar donkere haar op dezelfde manier als in eerdere portretten, dus dat is waarschijnlijk hoe ze haar haar meestal had. Het is eenvoudig, het kapsel van een vrouw die hier niet al te veel aandacht aan wil besteden, maar wel haar haar uit de weg wil hebben voor het werk dat ze doet. Tegelijkertijd heeft het een tijdloze elegantie. 

Haar jurk of blouse (dit is niet goed te zien) is gemaakt van rood materiaal met een geborduurde sierrand. Een opvallende dracht die ook de mode volgde, dit schilderij is namelijk gemaakt in 1903.  

Elin was niet heel conventioneel, ze schokte bijvoorbeeld het publiek met een schilderij van een rokende vrouw en trouwde in Florence met een man die dertien jaar jonger was. 

Dit zelfportret uit 1903 is een schilderij van een vrouw die weet wat ze kan en die genoeg zelfvertrouwen en zelfkennis heeft om zichzelf te schilderen zoals ze is, zonder poespas. 

Wat mij betreft mag deze Finse schilder ook buiten Finland meer bekendheid krijgen.