Al het blauw van de hemel, Mélissa Da Costa

Emile is een jongeman van 26 die zijn hele leven nog voor zich heeft. Weliswaar is hij nog maar amper over de breuk met zijn vriendin heen en heeft hij werk waar hij niet echt blij van wordt, maar de toekomst kan nog van alles brengen. 

Helaas blijkt dat Emile een ernstige ziekte heeft, hij lijdt aan jong-Alzheimer. Gezien het snelle verloop van de ziekte zullen zijn momenten van geheugenverlies steeds langer worden en binnen twee jaar zal het bekeken zijn. 

Zijn familie is vanzelfsprekend kapot van dit nieuws en Emiles moeder en zus willen dat hij nog meedoet aan een klinisch onderzoek. Niet om genezing te vinden, maar om meer over de ziekte te weten te komen. Emile stemt in, maar heeft hier totaal geen zin in. Hij wil niet dat zijn familie zijn aftakeling zal zien, en besluit tot iets compleet anders. 

Emile koopt een camper en zet een advertentie waarin hij een reisgenoot zoekt, iemand die hem kan helpen als hij zijn geheugen kwijt is. 

Joanna is degene die reageert en samen gaan ze op pad. Ze rijden richting de Pyreneeën en stoppen waar ze willen en blijven daar een paar dagen staan. Ook maken ze trektochten waarbij ze de camper even laten staan en de bergen in trekken. 

Natuurlijk gaat niet alles meteen van een leien dakje, Joanna en Emile zijn vreemden voor elkaar en moeten elkaar nog leren kennen. Joanna heeft in haar antwoord op de advertentie alleen gezegd dat ze houdt van mediteren en niet veel praat, houdt van de natuur en niet veel geeft om comfort. En inderdaad, Joanna zegt niet veel en laat niet veel los over haar verleden of waarom ze heeft gereageerd op de advertentie. 

Samen leven in een krappe omgeving met iemand die je eigenlijk niet kent, is niet gemakkelijk. Ze moeten een routine opbouwen, elkaars gewoonten een beetje leren kennen. En langzamerhand ontstaat er een voorzichtige vriendschap. Joanna leert Emile op een nieuwe manier naar bepaalde dingen kijken en kan vragen stellen die hij van zijn zus bijvoorbeeld niet had geaccepteerd. Ook komt ze met praktische oplossingen, zoals het opschrijfboekje waarin Emile elke dag dingen opschrijft, zodat als hij weer een gat in zijn geheugen heeft, hij het terug kan lezen. Ook is het de bedoeling dat uiteindelijk het boekje naar de ouders van Emile gaat. Tegelijkertijd komt Emile meer te weten over Joanna en haar beweegredenen om mee te gaan. 

Maar terwijl ze pittoreske dorpjes bezoeken of mooie natuurgebieden, worden de gaten in Emiles geheugen steeds groter. Hij wordt soms wakker en weet niet meer waar hij is, of herinnert zich de laatste dagen niet meer. Joanna en Emile moeten bedenken wat ze kunnen doen om ervoor te zorgen dat Emiles laatste wens; namelijk geen inmenging van anderen in hoe hij zijn laatste maanden doorbrengt, in vervulling kan gaan. 

Ik zal niet meer vertellen over wat er gebeurt, want dan geef ik teveel weg en dat zou zonde zijn. Je moet het verder gewoon zelf lezen. Al het blauw van de hemel heeft 636 bladzijden, maar je vliegt hier doorheen. Het is een verhaal dat je pakt en niet meer loslaat. 

Als je cynisch bent, kun je veel kritiek op dit boek hebben. Het is sentimenteel en voorspelbaar op bepaalde punten. Er zijn teveel citaten van die stomme Paolo Coelho en er wordt soms gek van perspectief gewisseld of door de tijd gehopt. En dat is allemaal waar. 

Alleen, je moet met dit boek niet cynisch zijn. Je kúnt met dit boek niet cynisch zijn, want naast al deze kritiekpunten is het vooral een wondermooi verhaal over twee beschadigde mensen die iets opbouwen onder bijzondere omstandigheden en nog een beetje geluk vinden. 

Voor Emile is de wetenschap dat zijn geheugenverlies steeds erger zal worden beangstigend, maar hij geniet van de tocht die ze maken en al het moois dat ze zien. Bovendien geeft het hem kracht dat hij het heft in eigen handen heeft genomen. Ook voor Joanna werkt de tocht helend als ze bij Emile begrip vindt.

De beschrijvingen van de bijzondere plaatsen waar ze langs komen zijn prachtig, je ziet het voor je en ik wilde even zelf met een camper richting de Pyreneeën! Frankrijk heeft prachtige natuurgebieden en bijzondere stadjes en dorpjes met heel veel geschiedenis en heel veel natuurschoon. Tot slot zijn er de mensen die Emile en Joanna tegenkomen, die hen helpen, of gewoon heel aardig zijn. Ik ben gaan houden van de vader van Joanna, alle lieve mensen in Eus en natuurlijk de kat Pok. 

Het einde is onontkoombaar, de ziekte van Emile is progressief en gaat ontiegelijk snel. En waar hij eerst gewoon gaten in zijn geheugen had, heeft hij op een gegeven moment eigenlijk alleen nog herinneringen aan zijn kindertijd. Bovendien wordt ook zijn hart aangetast door de ziekte. Als lezer weet je dus al dat er geen happy end komt. Maar er komt wel een bevredigend einde,  met de hoop dat de mensen die achterblijven goed verder kunnen. 

Ik was geen cynicus tijdens het lezen van Al het blauw van de hemel. Ik heb me helemaal mee laten nemen in de reis van Emile en Joanna, ik heb meegeleefd en meegehuild, want het verhaal pakte me enorm. Het is een zwaar onderwerp, en er komen nog meer zware situaties aan bod, maar de toon van het verhaal is licht en het is beslist geen zwaar of depressief verhaal. 

Kortom, een ontroerend en mooi boek. 

Originele Franse titel: Tout le bleu du ciel (2019)

Nederlandse uitgave 2024 door uitgeverij Manteau

Nederlandse vertaling: Anne van der Straaten en Els Dekker

Bladzijdes: 636