Giovanni's kamer, James Baldwin

Het verhaal begint in een villa in het zuiden van Frankrijk, waar David zich bedrinkt en de ochtend afwacht. De ochtend waar Giovanni onder de guillotine zal sterven. Giovanni, met wie David een verhouding heeft gehad. Dit zijn geen spoilers, dit kom je al te weten op de vijfde pagina van het verhaal.

David is een van de vele Amerikanen die in de jaren '50 naar Parijs is gekomen. Hij verloofde zich met Hella, maar zij ging eerst naar Spanje om te overdenken of zij wel met hem wilde trouwen. David heeft ondertussen geldgebrek en kan zijn vader niet opnieuw om geld vragen. Hij ontmoet in een homo-bar Giovanni, die hier als barkeeper werkt en zij krijgen een verhouding. Ze wonen enkele maanden samen in de kamer van Giovanni. 

Maar als Hella terug komt, laat David Giovanni zonder een woord zitten en bagatelliseert de verhouding tot 'we hebben even een tijdje een kamer gedeeld'. Daarna gaat het bergafwaarts met Giovanni, tot hij een wanhoopsdaad begaat en ter dood wordt veroordeeld. 

David is niet eerlijk, niet naar Giovanni, niet naar Hella en niet naar hemzelf. Hij heeft in zijn jeugd al een een ervaring gehad met een jongen, maar na afloop schaamde hij zich en als reactie hierop heeft hij die jongen slecht behandeld. 

En ook nu kan hij de relatie met Giovanni voor zichzelf goed praten omdat hij eigenlijk minachting voelt voor Giovanni, en voor het hele homo-wereldje waarin oude mannen verlekkerd kijken naar de jongens in strakke broeken en ze allemaal wat van elkaar nodig hebben.

Door zichzelf boven hen te stellen, tast de homoseksualiteit David niet werkelijk aan, zijn mannelijkheid blijft intact. Hij is niet echt homo, hij is niet zoals de anderen. Want David is bang dat anderen het aan hem kunnen zien en daarom minder van hem denken. Hij durft alleen genegenheid te tonen aan Giovanni in de beslotenheid van hun kamer, die kamer vol troep waar hij ook minachting voor voelt. 

Op een gegeven moment wil hij zichzelf bewijzen dat hij toch echt wel hetero is, een zoekt een ander Amerikaans meisje om behoorlijk vreugdeloze seks mee te hebben, maar hij voelt zich hier niet echt beter door. 

David durft niet eerlijk te zijn naar Hella, en doet alsof ze samen een toekomst hebben, hoewel Hella wel een vermoeden heeft dat er iets niet klopt. Ze kan haar vinger er echter niet goed op leggen en David laat haar uiteindelijk op een behoorlijk laffe en hufterige manier achter de waarheid komen. 

Op het einde is David alleen, Hella heeft hem verlaten en Giovanni was hij ook al kwijt. Beiden heeft David verloren omdat hij bang is voor zichzelf, bang is om eerlijk te zijn en bang om lief te hebben. 

Deze Amerikaanse klassieker is uitgegeven in 1956, hoewel James Baldwins Amerikaanse uitgever in de eerste instantie bang was dat het grotendeels zwarte publiek in Amerika voor Baldwins boeken dit nieuwe boek niet zou accepteren. 

James Baldwin was zelf een zwarte, homoseksuele man die op zijn vierentwintigste naar Parijs was gekomen omdat hij hier meer vrijheid had om zichzelf te zijn dan in het gesegregeerde Amerika of de zwarte Pinkstergemeente waarin hij was opgegroeid. Hij zou zijn hele verder leven in Frankrijk wonen. 

In Giovanni's kamer speelt rassendiscriminatie geen rol, maar draait het om seksualiteit en schaamte. James Baldwin kreeg van sommige kanten kritiek omdat hij gezien werd als een zwarte schrijver, maar in dit boek over witte mensen schreef, maar de overgrote deel van de kritieken was positief. 

James Baldwin is één van de belangrijkste schrijvers van de 20e eeuw en zijn boeken zijn met recht klassiekers te noemen. De thema's die hij aansnijdt, zijn nog altijd actueel en de manier waarop hij verschillende zaken verwerkt in het verhaal is krachtig en indrukwekkend. Nooit worden zijn beschrijvingen ranzig of sensationeel, en de personages en hun motieven worden integer weergegeven. 

David is een laffe man, maar uiteindelijk kon ik met hem medelijden hebben. Misschien kun je hem, gezien zijn opvoeding, het ook niet kwalijk nemen dat hij is zoals hij is. Ik had ook medelijden met Hella, die haar leven wilde verbinden aan iemand die niet eerlijk tegen haar was en nooit de moed had om haar de waarheid zelf te vertellen. Ook Giovanni verdiende beter, hij durfde lief te hebben en was bereid om het risico te nemen, maar toen hij zo door David aan de kant werd gezet, brak er ook iets in Giovanni. Ook Jacques, die in de eerste instantie een viezige oude man lijkt, heeft meer lagen dan je zou verwachten. Het is deze nuance die ik zo mooi vind. 

De schrijfstijl van James Baldwin is prachtig, bij vlagen rijk en poetisch, maar af en toe sober en hypnotiserend. 

Kortom, opnieuw een schitterende roman van James Baldwin, die ik met veel ontroering heb gelezen. Absolute aanrader.

Originele titel: Giovanni's room (1956)

Deze Nederlandse uitgave 2024 door uitgeverij de Geus

Nederlandse vertaling: Eefje Bosch en Manik Sarkar

Bladzijdes: 218