Tentoonstelling: Brons

Bronzen wiel van ceremoniële wagen
900-800 v Chr.

Zo'n vierduizend jaar geleden begonnen de mensen in Europa te werken met een nieuw materiaal: brons. Waar eerst nog door de jagers en verzamelaars werd gewerkt met vuursteen, biedt dit nieuwe materiaal veel voordelen. Het is steviger en kon gebruikt worden voor werktuigen, sierraden, gebruiksvoorwerpen en wapens. 

Vanuit Centraal Europa wordt het gebruik van brons verspreid, het begint met de Corded ware cultuur, maar bereikt pas echt goed een hoogtepunt in de Klokbekercultuur. De corded ware cultuur heeft zijn naam gekregen omdat men touw gebruikte om motieven in het aardewerk van de potten aan te brengen. 

Het gebruik van brons bracht veranderingen met zich mee. Om met brons om te kunnen gaan, moest je vaardigheden en kennis hebben, het beroep van smid ontstond. Het kan heel goed zijn dat de smeden door hun specialistische kennis een bepaalde status hadden, misschien zelfs als een beetje magisch werden gezien. 

Daarnaast zie je echter ook grote handelsnetwerken ontstaan. Het is duidelijk dat er contacten zijn tussen groepen die leven in Denemarken, de Baltische staten, Oekraine, Nederland, Duitsland, Frankrijk en Engeland. Er worden voorwerpen aangetroffen op de ene plek die alleen van een andere plek afkomstig kunnen zijn, en er zijn overeenkomsten tussen bijvoorbeeld grafgiften zodat duidelijk wordt dat er contacten en uitwisselingen waren. 

Gevonden in Drente:
Halssnoer met kralen van materiaal uit heel Europa, 1800-1500 v Chr. 

Uiteindelijk zou brons als metaal zo'n 800 voor Christus worden vervangen door het gebruik van ijzer. Een metaal dat scherper is en harder, en weer heel andere toepassingen mogelijk maakt. De bronstijd kwam langzamerhand ten einde. 

In de tentoonstelling Brons in het Rijksmuseum voor Oudheden in Leiden is er nog tot 16 maart 2025 te zien. Als je wilt kijken, heb je dus nog een dikke week. Ik had eerder over deze tentoonstelling willen schrijven, maar door omstandigheden moesten we eerdere bezoeken tot 2x toe uitstellen en pas afgelopen woensdag zijn we er geweest. 

Ik ben vergeten het bordje te fotograferen. Ik vond het paardje zo leuk. 

Het is wel een tentoonstelling die zeer de moeite waard is, meer dan vierhonderd archeologische vondsten zijn hier te zien. Het is ongelofelijk divers, van wapens en sierraden tot gebruiksvoorwerpen. Het is groot, het is zeer volledig en afwisselend en ontzettend mooi. 

Ik word persoonlijk heel blij van allerlei gebruiksvoorwerpen en de wetenschap dat mensen dit duizenden jaren hebben gemaakt en gebruikt in hun dagelijkse leven. Dat je dan kleine potjes ziet die versierd zijn, is geweldig. Mensen hebben altijd al de moeite genomen om hun spulletjes te versieren. 

De sierraden zijn mooi, de grafgiften prachtig, maar ik werd vooral geraakt door een ladder van 3500 jaar oud, een oude schoen en een weefgetouw. 

Plankladder uit Noord-Holland, ca 1500 voor Chr. 

Schoen, 1500-1100 v. Chr. 

We hebben genoten van al het moois dat we hebben gezien en zijn blij dat we op de valreep de tentoonstelling nog konden bezoeken. Je hebt dus nog een week, maar als je kunt, ga dan naar Leiden, want dit was opnieuw een prachtige ervaring. 

Er zijn trouwens menselijke resten te zien in de tentoonstelling, maar die zijn wel afgescheiden door een doek en het wordt netjes aangegeven. Je kunt ze dus omzeilen en dat heb ik dan ook gedaan.

Het maken van foto's was soms wat lastig imv de weerschijn in het glas, maar het geeft wel een goed overzicht van wat er allemaal te zien is, al ben ik soms vergeten de bordjes te fotograferen :-)