De scheepjongen, John Boyne

In december 1788 vertrok het schip HMS Bounty onder leiding van kapitein William Bligh richting naar wat we nu Tahiti noemen. Bligh was op dat moment nog maar 32 jaar oud en had een mooie carrière achter de rug in de marine, en was zelfs met kapitein James Cook op reis geweest.

De reis van de Bounty zou eerst naar Tahiti gaan om broodvruchten te halen, die vervolgens naar West Indie gebracht zouden worden om als goedkoop voedsel voor de kolonisten en de slaven te kunnen dienen.

De meeste matrozen vonden het leven op Tahiti, met het zachte klimaat en de losse seksuele moraal van de inwoners, echter zo heerlijk dat zij het eiland niet wilden verlaten. Onder leiding van Fletcher Christian en enkele andere officieren besloten ze te muiten. 

Kapitein William Bligh werd met een aantal bemanningleden die hem trouw bleven in een sloep gezet. Ze kregen roeispanen, wat eten en drinkwater mee, maar verder alleen een kwadrant. William Bligh wist echter met deze kwadrant, zijn horloge en wat hij zich herinnerde van de scheepskaarten de mannen in de sloep in 47 dagen naar Timor in Nederlands Indië te brengen, een reis van bijna 7000 kilometer. Een bijzonder knap staaltje zeemanschap.

Een aantal muiters bleef op Tahiti en werden hier later gearresteerd. Anderen vertrokken naar Pitcairn eiland en stichtten hier een nederzetting. Waarschijnlijk is Christian hier uiteindelijk vermoord.

Over dit beroemde verhaal zijn verschillende boeken verschenen en een aantal films. De meeste films zijn positief over de muiters en schilderen William Bligh af als een wrede kerel en de muiters als goede mannen die tegen een tiran in opstand kwamen.

In werkelijkheid was Bligh geen wrede tiran, er werden op zijn schip zelfs minder straffen uitgedeeld dan op andere schepen. Discipline was streng in de Britse marine, dat moest ook wel want het grootste deel van de bemanning was tuig van de richel. Maar Bligh veroordeelde zelfs deserteurs niet tot de strop, omdat hij wel begreep waarom ze waren weggelopen. Dat nam niet weg dat hij vond dat de Britse zeelieden gewoon hun plicht aan God en de koning moesten volbrengen, zonder gezeur.

John Boyne geeft met De scheepsjongen zijn kijk op deze zaak. Hier is de hoofdpersoon John Jacob Thurnstile. Hij is een jonge dief, die wordt veroordeeld tot een jaar gevangenisstraf. 

Om zijn straf te ontlopen wordt hem de keuze geboden om, in plaats van naar de gevangenis te gaan, dienst te nemen als scheepsjongen op het fregat van zijne majesteit de Bounty. John heeft weinig goede herinneringen die hij in Engeland achterlaat en hij besluit mee te gaan op het schip. Het is zijn taak om voor de kapitein te zorgen en hij is dan ook vaak in de kajuit van de kapitein te vinden. John heeft geen idee van het doel en de reden van de reis, maar hij is zeker geen domme jongen en langzamerhand weet hij zijn plekje aan boord te veroveren. 

Het is vanuit zijn (ongezouten) gezichtspunt dat we de verschillende mensen en de gebeurtenissen leren kennen. Beetje bij beetje komen we er ook achter welke achtergrond John heeft, en daarom geeft het einde heel veel voldoening. John Jacob Turnstile is iemand van wie je gaat houden en die je het allerbeste gunt.

De scheepsjongen is een bijzonder mooi boek dat recht doet aan de complexe man en geniale zeeman die kapitein William Bligh was.

Originele titel: The mutiny on the Bounty
Jaar uitgave: 2008
Nederlandse uitgave: 2008 door Arena Amsterdam
Vertaling: Carla Benink
aantal bladzijdes: 463