Cicero, Anthony Everitt

Marcus Tullius Cicero kwam niet uit een oude Romeinse familie, maar was geboren in de provincie. Zonder de maskers van de voorouders in de hal moest hij een politieke carrière op eigen kracht zien te maken. Doorzettingsvermogen had hij genoeg, maar ijdel was hij ook. Als advocaat stond hij bekend om zijn scherpe speeches die hij liet uitgeven zodat iedereen ze kon lezen. Als consul wist hij een samenzwering tegen de Republiek te voorkomen. Iets waar hij zo trots op was dat hij zijn vrienden en iedereen die wilde luisteren er tot vervelens toe over vertelde.
In de strijd die losbarstte om de macht in Rome tussen Pompeus en Caesar, koos Cicero de kant van Pompeus. Caesar zag hij als het grote gevaar voor de Republiek.

Hij begon een aantal boeken te schrijven over de staat en de Republiek, hoewel hij wat hij beschreef weinig te maken had met de situatie op dat moment, maar meer met het ideaal zoals Cicero het graag zou willen zien. Ook filosofische werken schreef hij. Hierin probeerde hij niet oorspronkelijk te zijn, maar om een weerslag te geven van de verschillende stromingen en ideeën, met zijn persoonlijke gezichtspunten hierin. Dit hielp hem bijvoorbeeld erg om met zijn verdriet om te gaan toen zijn innig geliefde dochter Tullia in het kraambed overleed.

Nadat in 44 v Chr. Julius Caesar was vermoord en er opnieuw een burgeroorlog uitbrak, probeerde Cicero op allerlei manier de Republiek voor een laatste maal te redden. Hij steunde de moordenaars, keerde zich tegen Marcus Antonius en probeerde Octavianus onder controle te krijgen. Cicero zag er zelfs niet tegenop om zich van allerlei methodes te bedienen die tot voor kort door hem verafschuwd werden. Uiteindelijk is Marcus Tullius Cicero op bevel van Marcus Antonius vermoord.

Anthony Everitt heeft in deze biografie geprobeerd om Cicero zijn rechtmatige plaats terug te geven. Tot voor kort werden zijn geschriften veel gelezen en vormden ze de basis van veel ideeën over de staat en de samenleving, maar de laatste tijd niet meer. Of Everitt in zijn opzet geslaagd is, durf ik niet te zeggen. Ik las deze biografie als eerste kennismaking met Cicero en daarin vind ik het zeker geslaagd. Als fan van Julius Caesar heb ik moeite met Cicero’s gedrag na de moord, en het blijft een enorme ijdeltuit, maar hij heeft wel op eigen kracht het ver geschopt en heeft oprecht geprobeerd het beste te doen voor Rome. En dat valt te prijzen.

Helaas valt de vertaling niet te prijzen, ik kan niet anders zeggen. Om constitutional met ‘grondwettelijk’ te vertalen, terwijl Rome toch echt geen grondwet had en om Assembly met ‘Algemene Vergadering’ te vertalen terwijl dit de Volksvergadering moet zijn, is storend. Is het zoveel moeite om de tekst te laten controleren door iemand die verstand heeft van oude geschiedenis?

Oorspronkelijke titel: Cicero. The life and times of Rome’s greatest politician

Uitgegeven in: 2001
Nederlandse uitgave: 2004 door AMBO/Anthos uitgeverij
Nederlandse vertaling: Emile Salomons
Bladzijdes: 401