Het brilletje van Tsjechov, Michel Krielaars

Anton Pavlovitsj Tsjechov werd in 1860 in Taganrog geboren. Zijn vader was een kruidenier, maar geen heel goede en uit angst voor schuldenaren vluchtte de familie naar Moskou. Anton en een oudere broer bleven in hun ouderlijk huis achter om hun middelbare school af te maken.

Pas nadat hij in 1879 zijn gymnasiumdiploma hadf gehaald, kwam Anton ook naar Moskou om medicijnen te studeren. Hij begon met het schrijven van korte verhalen in kranten en weekbladen en het succes volgde vrij snel. Bijna zijn hele leven heeft hij zijn familie onderhouden, die zelf niet zo heel veel presteerde, maar het wat prettig vond dat hun zoon en broer voor hen kon zorgen.

Anton Tsjechov was een praktische man, die hield van dieren (hij had twee teckels Broom en Kinine genaamd en hij had op een gegeven moment een mangoest en een civetkat waar hij dol op was). Hij was goed in tuinieren en werkte hard om zijn planten en bomen goed te verzorgen.

Als arts zag hij de ellendige situatie waar veel mensen in verkeerden, maar hij zag ook dat er veel mis was met de afwachtende houding en de lethargische manier van doen van veel boeren. Hij vond dat hard werken nodig was om Rusland te verbeteren en te moderniseren. Ondanks zijn zwakke gezondheid, hij had tuberculose, heeft hij onvermoeibaar zijn best gedaan om hier een steentje aan bij te dragen. Zo stuurde hij boeken naar zijn geboortestad toe, liet hij huizen, scholen en klinieken bouwen in de dorpen waar hij woonde en hielp hij mee toen er een hevige cholera epidemie woedde in het land.

Anton Tsjechov

Hij was een man die erg gesteld was op zijn privé leven, weinig los liet over zijn gevoelens en bijna nooit politieke standpunten innam, alleen als hij vond dat hij niet anders kon. In zijn verhalen komen geen grootste theorieën voor of politieke denkbeelden, maar de gewone mensen en de soms absurde situaties die in Rusland voor kunnen komen. In 1890 maakte hij een reis naar het strafkamp op het eiland Sachalin, waar hij een aangrijpend boek over schreef. Mede dank zij zijn beschrijvingen werd de situatie daar verbeterd.

Pas in 1901 zou hij trouwen en in 1904 zou hij sterven, pas 44 jaar oud.

Michel Krielaars is correspondent bij NRC Handelsblad en heeft vele jaren in Rusland gewoond. Hij is al jaren een groot fan van Tsjechov en heeft in Het brilletje van Tsjechov een reis langs alle plekken gemaakt waar Tsjechov heeft gewoond of heeft verbleven. Hij vertelt over Tsjechov en zijn leven en vergelijkt de situaties die hij aantreft met de situaties die Tsjechov in zijn verhalen of brieven aan familie en vrienden beschreef.

Het resultaat is een prachtig boek. In elke zin voel je de liefde die Michel Krielaars heeft voor Rusland in het algemeen en Tsjechov in het bijzonder. Hij maakt rake vergelijkingen over bijvoorbeeld de positie van de vrouwen in de 19^e eeuw die vooral een echtgenoot zochten en de Russische vrouwen nu die vooral een westerse echtgenoot zoeken. Of over de situatie van de lijfeigenen toen en de illegale arbeiders nu. Hij vertelt over hoe men in Rusland met het verleden omgaat, hoe drugsgebruik en drankgebruik de samenleving lam leggen, de positie van de Russisch-orthodoxe kerk en de vermenging van kerk en staat en waarom veel Russen toch Poetin steunen, al zijn ze het niet met hem eens.

Het brilletje van Tsjechov staat vol mooie observaties over het Rusland van nu  waar de stem van Tsjechov steeds door heen klinkt in de prachtige beschrijvingen. Ik heb het boek dan ook ademloos gelezen en ik heb ervan genoten.

Door het lezen van dit boek ben ik een beetje verliefd geworden op Anton Tsjechov en omdat ik meer over hem wil weten, heb ik dan ook meteen een boek besteld met zijn verhalen. Tsjechov zal ongetwijfeld vaker terug komen hier.

Uitgegeven in 2014 door uitgeverij Atlas contact

Bladzijdes: 413