Grote verwachtingen, Charles Dickens

De kleine Pip groeit op in het huishouden van zijn zuster, die getrouwd is met Joe Gargery de smid. Het is geen gelukkige jeugd, behalve dan voor de vriendschap met Joe die hem helpt en voor hem opkomt.
De smederij staat vlak bij het moeras waar regelmatig gevluchte dwangarbeiders naar toe komen en hier heeft Pip dan ook een angstige ontmoeting met zo’n gezochte crimineel.

De rijke mevrouw Havisham vraagt of Pip af en toe langs kan komen om haar te vermaken en om met haar pupil, Estella, te spelen. Mevrouw Havisham leeft over het algemeen heel teruggetrokken nadat ze vlak voor haar huwelijk door haar verloofde in de steek is gelaten. Het is in deze omgeving en in de omgang met Estella en mevrouw Havisham dat Pip zich bewust wordt van het feit dat hij van erg gewone afkomst is en hij wil dolgraag een beter leven om Estella waardig te worden.

Zijn grote kans komt als de advocaat meneer Jaggers hem verteld dat hij er iemand is die grote verwachtingen van hem heeft en hem genoeg geld wil geven om een goede opvoeding te krijgen en een heer te worden. De voorwaarde is echter dat Pip niet verteld wordt wie zijn weldoener is.

Maar al te graag verlaat Pip de smederij en vertrekt naar Londen. Hier maakt hij de grote verwachtingen niet echt waar, hij leert weliswaar een heer te zijn in manieren, maar smijt ook het geld over de balk. Bovendien schaamt hij zich voor zijn afkomst en neemt hij geen contact meer op met Joe. Zelf denkt hij namelijk dat mevrouw Havisham zijn geheimzinnige weldoener is en dat zij hem op deze manier wil helpen om een geschikte echtgenoot te worden voor Estella. Niets is echter minder waar, voor Estella heeft mevrouw Havisham andere plannen en als Pip er eindelijk achter komt wie zijn weldoener is beseft hij hoe hij zich vergist heeft.

In 1860 schreef Dickens Grote verwachtingen en het verscheen in delen in de krant. In de eerste instantie waren de kritieken niet zo heel positief, maar in de loop van de jaren is deze mening veranderd en over het algemeen wordt deze roman nu als een van zijn beste beschouwd.

Ik had altijd last van een Dickens-blokkade, in die zin dat het me nog nooit is gelukt een boek van Dickens uit te lezen. Dit boek kostte me echter geen enkele moeite, en ik heb ervan genoten (gelukkig maar, het was voor de leesclub).

Ik genoot van Dickens’ stijl, zijn rake manier om in een paar zinnen of een paar gedragingen een persoon neer te zetten, de grappige manier waarom hij soms de meest schrijnende dingen kan beschrijven.

Pips jeugd is vreselijk, maar sommige zinnen laten je hardop grinniken.
‘Mevrouw Joe was een uiterst propere huisvrouw, maar had de bijzondere gave haar properheid onaangenamer en ondraaglijker te maken dan het vuil zelf’.
Ook de scenes bij de klerk van het advocatenkantoor thuis zijn heerlijk. Meneer Wemmick heeft van zijn huis een kasteel gemaakt (met ophaalbrug) en laat als hij thuis is, alles van zijn werk resoluut achter.

Andere scene’s zijn aangrijpend, zoals waarin Pip zijn stervende weldoener bijstaat of waarin Joe hem verteld dat hij het Pip niet kwalijk neemt dat hij nooit meer contact op had genomen, omdat Joe het zichzelf zo kwalijk neemt dat hij niet meer heeft kunnen doen voor Pip om de mishandelingen door zijn zuster te voorkomen.

Dickens heeft twee verschillende eindes van het verhaal geschreven, ik vond beide mooi, al beviel mij degene waarin alles goed komt beter, maar dat was omdat ik het Pip zo gunde.

Oorspronkelijke titel: Great expectations

Uitgegeven in: 1860 (in 1861 als boek)
Deze Nederlandse uitgave: 2001 door uitgeverij LJ Veen klassiek
Nederlandse vertaling: Eugène Dabekaussen en Tilly Maters
Bladzijdes: 535