De straat van de donkere winkels, Patrick Modiano

Toen Patrick Modiano vorig jaar de Nobelprijs voor de literatuur kreeg, las ik ergens dat iemand schreef dat Modiano eigenlijk elke keer hetzelfde boek schrijft. Ik heb nu een aantal boeken van hem gelezen en hoewel sommige elementen steeds terugkomen, zoals Parijs, weemoed en herinneringen aan het verleden, is elk boek wezenlijk anders.

In De straat van de donkere winkels voelde ik een overeenkomst met de boeken van Gajto Gazdanov. De sfeer van de Russische emigranten die na de revolutie naar Parijs zijn gekomen en daar hun weg weer moesten zien te vinden, de fragmenten van herinneringen en verhalen die samen weer een nieuw verhaal vormen.

Die Russen spelen in dit boek van Modiano niet eens eens zo’n heel grote rol, maar genoeg om de vergelijking te kunnen maken, de vluchtelingen die dolen door Parijs, terwijl ze hun wortels kwijt zijn en eigenlijk niet meer kunnen aarden. 

Guy Roland is privé-detective, maar kent zijn eigen verleden niet. Tien jaar geleden stond hij met geheugenverlies bij het detective bureau van meneer Hutte op de stoep, in de hoop dat die hem kon helpen. 

Meneer Hutte kon niets vinden, maar bezorgde hem wel een nieuw identiteitsbewijs en een baan bij het bureau. Nu gaat meneer Hutte met pensioen en Guy heeft alle gelegenheid om achter zijn eigen verleden aan te gaan.

Hij gaat van aanwijzing naar aanwijzing, de ene naam leidt naar een andere naam en dan weer naar een adres en zo volgt hij het spoor van zijn vermoedelijke verleden, zoekend naar iets dat hem bekend voorkomt.

Maar de situatie van toen, tijdens de oorlog en de bezetting van Parijs waardoor hij blijkbaar meerdere namen gebruikte, maakt dit niet gemakkelijker. Toch komt hij er weer achter wat er in de oorlog gebeurd is, en dit verklaart het geheugenverlies. Over zijn jeugd en waar hij vandaan komt weet hij nog niets en de laatste persoon die hem daar meer over had kunnen vertellen kan hij niet meer bereiken.

De enige plek waar hij nog terecht kan om antwoord op zijn vragen te vinden is het laatste adres dat hij heeft gevonden, de Straat van de Donkere Winkels in Rome.

Niet alleen komen er bij Guy meer herinneringen terug naarmate het boek vordert, we lezen dan ook wat andere mensen eraan toe voegen, omdat zij zich situaties van vroeger herinneren. Alleen ontmoeten zij Guy niet en weet Guy niet dat zij bestaan, dit zijn wegen die voor Guy zijn afgesloten door zijn verbrokkelde geheugen.

Opgelost wordt het raadsel wie Guy is niet, maar tegelijkertijd is er wel de hoop dat hij in de Straat van de donkere winkels meer te weten zal komen, als zullen wij als lezers dat nooit weten.

Patrick Modiano is een meester in het oproepen van sfeer, in het beschrijven van een situatie of een plek. Door te suggereren dat hij elke keer opnieuw hetzelfde boek schrijft, doet men zijn vakmanschap en literaire kwaliteiten ernstig te kort.

Ik ben ondertussen een groot fan van Patrick Modiano geworden en ook De straat van de donkere winkels vond ik weer bijzonder en mooi.  

Originele Franse titel: Rue des Boutiques Obscures

Oorspronkelijk uitgegeven in 1978

Deze Nederlandse uitgave 2014 door uitgeverij Querido

Nederlandse vertaling: Edu Borger

Bladzijdes: 224