Een Russische geschiedenis, Ljoedmila Oelitskaja

Drie jongens ontmoeten elkaar op school en worden vrienden voor het leven. Nou ja, voor het leven? Op een gegeven moment groeien ze uit elkaar en hoewel hun levens elkaar nog af en toe raken en de oude vriendschap weer boven komt, verlopen hun levens toch langs verschillende sporen.

In Een Russische geschiedenis word je langs al deze sporen meegenomen.

Ilja is degene die overal foto's van maakt en verliefd wordt op de generaalsdochter Olga. Door zijn contacten met het buitenland en de liefde voor buitenlandse boeken wordt hij uiteindelijk gedwongen mee te werken met de KGB.

Sanja is het ziekige jongetje dat musicus wilde worden, maar door een ongeluk niet meer kan spelen.

Micha is de dichter die dolgraag letteren had willen studeren, maar als Jood werd je niet aangenomen op de letterenfaculteit. Hij gaat uiteindelijk naar de lerarenopleiding en vindt zijn roeping in het lesgeven aan doofstomme leerlingen. Zijn neiging om overal vragen bij te stellen en niet tevreden te zijn met de officiële lezingen van het communisme en wat er in de Sovjet Unie gebeurt, doen hem echter de das om.

Het verhaal begint in 1951, als Stalin nog ferm de macht in handen heeft. De drie jongens leren elkaar kennen en hun bondgenootschap wordt sterker als zij les krijgen van een nieuwe leraar die hen de liefde voor de klassieke Russische literatuur meegeeft.

De dooi onder Chroetsjov, de jaren onder Breznjev, de immigraties in de jaren ’80, de onderdrukking, de angst, de censuur en de propaganda, verbanningen, de strafkampen, alles komt langs in wat de mensen in deze geschiedenis allemaal meemaken.

Een Russische geschiedenis leest heel erg soepel (fijne vertaling ook), de schrijfstijl is heel prettig, met mooie zinnen en vaak heel grappige wendingen.

Het waren de beste jaren voor Victor Joeljevitsj; meeslepend werk, ontzag van zijn leerlingen, een tijdelijk gelukkig huwelijk.

Het verhaal is niet lineair opgebouwd, maar bijna concentrisch. Steeds grotere kringen die elkaar overlappen en meer van de gebeurtenissen duidelijk maken. Steeds begint een nieuw stuk van het verhaal terug in de tijd, met nieuwe personages erbij, om te laten zien hoe alles met elkaar verbonden is en hoe de zaken soms lopen zoals ze lopen.

Als ik eerlijk ben, vond ik het verhaal tegen het einde wel een beetje inzakken, hoewel ik het weer interessant vond worden toen Micha’s lot werd beschreven. Ik vond hem namelijk de meest aansprekende en meest trieste van de drie jongens uit het begin.

Ilja was ook goed te begrijpen, maar Sanja was voor mij een vervelende zeurpiet en op het laatst kon me het niet zo heel veel meer schelen wat er met hem gebeurde. 

Leuk vond ik dat het niet steeds over de drie jongens gaat, maar dat er hele hoofdstukken zijn over andere mensen die op het eerste oog slechts zijdelings bij het verhaal betrokken zijn, maar op dat moment even hoofdpersoon zijn, al is de ene geschiedenis ook hier interessanter dan de andere. 

De schrijfster Ljoedmila Oelitskaja is van huis uit biologe en genetica. In 1983 publiceerde ze haar eerste boek en in 1992 haar tweede boek waarmee ze internationaal doorbrak.

Een Russische geschiedenis is wat mij betreft een boek dat een mooi inkijkje geeft in het leven van de Russen in de tweede helft van de 20^e eeuw, hoewel soms het verhaal wel heel erg kabbelt en zijpaden bewandelt. Maar ja, tijdens die lange Russische winters moet je toch iets te doen hebben. 

Originele Russische titel: Zeljonyj sjatjor

Uitgegeven in 2010

Nederlandse uitgave 2014 door uitgeverij De Geus

Nederlandse vertaling: Arie van der Ent

Bladzijdes 536