Avenue van de Mysteriën, John Irving

Afgelopen zaterdag, 23 januari, was John Irving in Amsterdam om te vertellen over zijn nieuwste boek, in het Nederlands vertaald als Avenue van de Mysteriën. 

Dit was georganiseerd door het John Adams institute, een vereniging die de culturele banden tussen de Verenigde Staten en Nederland versterkt.

Ik had het genoegen om hierbij te zijn. Eén keer eerder wilde ik naar John Irving toe toen hij in Amsterdam was, maar toen ben ik om allerlei redenen niet gegaan en daar heb ik altijd spijt van gehad. 

Nu kreeg ik dus een nieuwe kans, en die heb ik meteen gegrepen.

De avond werd gehouden in de Aula van de Universiteit van Amsterdam, een mooie locatie.

John Irving was ontzettend goed op dreef; hij was warm, bedachtzaam in zijn antwoorden, bijzonder grappig en vertelde heel veel over het boek en over schrijven in het algemeen. Ik denk dat het hele publiek volkomen in zijn ban was. Ik was dat in ieder geval wel.

Heel mooi vond ik dat hij een stuk uit het boek voorlas, ik heb nu zijn stem in mijn oren als ik zijn boeken lees.

 

John Irving leest voor uit zijn boek. 

Het boek

Avenue van de Mysteriën gaat over Juan Diego. Deze schrijver van middelbare leeftijd uit Iowa is op reis naar de Filippijnen, om een belofte in te lossen die hij als kind heeft gedaan. Hij heeft al een hele reis achter de rug. Als kind groeide hij op de vuilnisbelt in het zuiden van Mexico. Hij was een intelligente jongen, die zichzelf leerde lezen met de boeken die op de vuilnisbelt terechtkwamen.

Zijn zusje Lupe had een spraakgebrek waardoor niemand, behalve Juan Diego haar kon verstaan. Bovendien had ze de gave om gedachten te kunnen lezen en de toekomst te voorspellen, hoewel ze hier niet altijd gelijk in had. Ze had een beter zicht op het verleden dan op de toekomst.

Als de baas van de vuilnisbelt per ongeluk met zijn truck over de voet van Juan Diego rijdt waardoor hij blijvend mank wordt en daarna ook nog hun moeder overlijdt, worden Juan Diego en Lupe eerst opgenomen in het weeshuis van de Jezuïeten. Daarna gaan ze naar een circus, waar helaas Lupe een verschrikkelijk ongeluk krijgt, waardoor ook Juan Diego’s leven een nieuwe wending krijgt.

Zoals John Irving zaterdagavond zei ‘Mijn boeken gaan uit van een worst-case scenario.’ Al het erge dat kan gebeuren, zal ook gebeuren. Maar hij doet dit wel met een karakteristieke humor, waardoor sommige gebeurtenissen worden verlicht, maar andere juist des te harder aankomen.

Hij vertelde hoe hij probeert je om een personage te laten geven, zelfs al houd je niet van een personage, of er een ander personage bij te zetten waar je wél van houdt, zodat je daardoor toch ook geïnteresseerd raakt in het lot van de eerste persoon. Want als je helemaal niet om een personage geeft, lees je het boek niet uit omdat het je niet kan schelen wat er gebeurt.

Dat is hier ook het geval, Juan Diego vond ik niet heel erg aardig, ik vond hem zelfs een ontiegelijke zeikerd, maar de mensen om hem heen, zoals zijn zusje Lupe of zijn adoptief-vaders Eduardo en Flor raakten me, waardoor ik ook wilde weten wat er verder gebeurde.

 

Niet heel goed te zien, want ik zat vrij ver in de zaal,
maar toch, hier zit John Irving! (rechts)

Typisch John Irving

Allerlei typische Irving-elementen komen ook in Avenue van de Mysteriën voor, zoals circussen, lichamelijke gebreken, transgenders, AIDS, het geloof en mystieke elementen.

De moeder en de dochter die Juan Diego op zijn reis ontmoet zijn hier een goed voorbeeld van. Twee vrouwen die komen en gaan op onverwachte momenten, niet op foto’s te zien zijn en misschien allerlei krachten hebben. 

Bestaan ze wel of zijn ze een product van Juan Diego’s verbeelding omdat hij rommelt met zijn medicatie? Of spelen ze een heel andere rol in Juan Diego’s leven en zijn ze gewoon altijd aanwezig geweest?

Ook de schrijfstijl in Avenue van de Mysterieen is typisch Irving, met cursief gedrukte woorden om nadruk te geven, en allerlei extra informatie in bijzinnen. En al lijkt die extra informatie op het eerste zicht niet altijd relevant, later blijkt hier soms iets cruciaals in te staan. 

Is Avenue van de Mysteriën zijn beste boek? Nee, dat denk ik niet. Maar zelfs dan is het nog altijd een goed boek, doordat John Irving zo’n goede schrijver is.

Zo is hij er een meester in om de meest bizarre plotwendingen en situaties bij elkaar te laten komen, zonder dat het ooit ontspoort. Het bouwwerk van zijn roman bevat vele zijpaadjes en uitstapjes, maar komt altijd terug bij het uitgangspunt. Hij is een van de weinigen die complete anarchie logisch kan laten lijken.

Voor John Irving is fantasie het allerbelangrijkste, je moet je als schrijver kunnen inleven in situaties en personages die je niet kent.  ‘Autobiography is a grave for fiction, not a source. I do not want to be stuck with real life’. 

Hij verklaarde dan ook een hekel te hebben aan Ernest Hemingway met zijn dictum ‘Write what you know’. Zoals John Irving zei: ‘Probeer maar te schrijven wat je niet weet, kijk over de grenzen van je eigen ervaring heen en kijk hoever je komt. Dat is een stuk moeilijker, maar wel veel interessanter.’

Kortom, ik had een geweldige avond en ik heb bijzonder genoten van deze geweldige schrijver en wat hij te vertellen had. Jammer alleen dat hij zijn hand had bezeerd, waardoor signeren helaas niet mogelijk was. (ik had het dikke boek dus voor niets meegenomen naar Amsterdam).

Ik kijk nu al uit naar de nieuwe roman van John Irving en in de tussentijd heb ik gelukkig nog een aantal hier staan die ik nog moet lezen of die ik kan herlezen.

John Irving is geweldig!

Originele titel: Avenue of Mysteries

Uitgegeven in: 2015

Nederlandse uitgave 2015 door uitgeverij De bezige bij

Nederlandse vertaling: Otto Biersma en Luud Dorresteijn

Bladzijdes: 600