Les misérables, Victor Hugo

Een man probeert om zijn ellendige leven te boven komen, maar elke keer wordt hij achtervolgd door wat hij gedaan heeft. Het verhaal van Jean Valjean is de belangrijkste verhaallijn van Les misérables.

Het verhaal

De galeiboef Jean Valjean wordt vrijgelaten na 19 jaar strafkamp. Hij had een paar jaar gekregen voor diefstal, maar zijn straf werd een aantal malen verlengd wegens vluchtpogingen. Hij is verbitterd en wil van de maatschappij niets weten, maar een ontmoeting met de bisschop van Digne verandert alles, deze man weet hem door zijn vriendelijkheid en goedheid op een ander pad te krijgen.

Jean Valjean weet zijn leven nieuwe vorm te geven, en wordt onder een nieuwe naam een weldoener voor de armen. Hij schopt het zelfs tot burgemeester van het stadje. Helaas is er politieinspecteur Javert die het verleden niet wil laten rusten en koste wat het kost Jean Valjean weer achter de tralies wil krijgen. 

Valjean vlucht naar Parijs met zijn aangenomen dochtertje, en ze moeten zich daar schuil houden tussen de vele anderen die proberen te overleven in bittere armoede. 

Tekening uit de eerste druk

Sociale aanklacht 

Les Misérables is een typische 19^e eeuwse roman waar heel veel mensen in naar voren komen die door allerlei lijntjes met elkaar verbonden zijn. Sommige daarvan zijn wat al te toevallig en dat mensen elkaar steeds tegen het lijf lopen terwijl er in die tijd honderdduizenden mensen in Parijs woonden, is ook niet heel erg geloofwaardig.

Maar daar gaat het natuurlijk helemaal niet om. Victor Hugo wilde een sociale aanklacht schrijven en duidelijk maken aan de Fransen hoe diep triest het lot van de armen was. Als er totaal geen voorzieningen zijn dan kunnen goedheid, menselijkheid en waardigheid bijna niet overleven. De ene ellende leidt tot ongeluk en nog daarna een nog erger lot totdat men zo diep gezonken is dat het bijna onmogelijk is om nog uit de put te komen.

Kindermishandeling, verwaarlozing, vrouwen die tot prostitutie vervallen, mensen die in stille waardigheid verhongeren, uitbuiting, chantage, roof en diefstal, alles komt voor tussen de ellendigen die wonen in de sloppen van Parijs en de vele andere Franse steden. 

Les misérables is ook contemporaine roman die de gebeurtenissen van die tijd wilde vertellen. Het verhaal begint in 1815 als Napoleon verslagen is na de slag bij Waterloo en eindigt in de Juni-revolutie van 1832. Victor Hugo wilde duidelijk verslag doen van wat hij om zich heen had gezien en wat de gevolgen daarvan waren voor Frankrijk.

En tot slot is Les Misérables natuurlijk ook een roman die gaat over de kracht van goedheid; de goede daden en de medemenselijkheid van de bisschop weten door te dringen tot de verbitterdheid van Valjean en zetten hem op het rechte pad. De goede daden die Valjean daarna volbrengt, zorgen er uiteindelijk voor dat hij in vrede kan sterven. Goedheid en vergeving is ook bij de miserabelen te vinden, alleen moet men er dan wat meer moeite voor doen.

Victor Hugo

Dikke pil of toch niet? 

Het boek is verschenen in 1862, maar Victor Hugo heeft er vele jaren over gedaan om het te schrijven. Dat is geen wonder, want de originele Franse versie had zo’n 1900 bladzijdes. Heb ik die gelezen? Helaas niet. Door een vergissing van mijn kant had ik namelijk de ingekorte versie te pakken en niet de integrale vertaling.

Dit jaar heb ik me een beetje in de Franse literatuur verdiept en dan mag een klassieker als Les misérables natuurlijk niet ontbreken en ik was hier dan ook naar op zoek gegaan. Ik ben echter een beetje huiverig voor vertalingen van dit soort werken, aangezien die vaak wat ouderwets en plechtstatig zijn en mijn leesplezier niet echt verhogen.

Toen ik zag dat er een nieuwe vertaling was, heb ik die meteen besteld. Toen het boek echter bezorgd werd, had ik het idee dat er een vergissing in het spel moest zijn, deze versie van Les Miserables was geen een dik boek in de richting van Oorlog en Vrede, maar dit boek had maar driehonderd pagina’s.

Het blijkt dat dit dus wel een nieuwe vertaling is, maar ook een ingekorte versie. Het verhaal is teruggebracht naar de basis en een heleboel zijpaadjes zijn verwijderd.

Ik vind dit eigenlijk een heel rare zaak, gaat de uitgever er dan van uit dat wij te dom zijn om de zijpaadjes te begrijpen of de verhandelingen over de sociale omstandigheden te waarderen? Ik wil graag zelf uitmaken of ik dat mooi en waardevol vind, dat hoeft een uitgever niet voor mij te doen.

Maar als ik zoek op internet lijkt het erop dat er geen integrale Nederlandse vertaling beschikbaar is, of kijk ik misschien verkeerd? Is er iemand die mij kan vertellen of die er wel is? En is dat dan een heel ouderwetsche vertaling?

Of ben ik toch aangewezen op een Engelse vertaling als ik het integrale verhaal wil lezen?

Hoe dan ook, ik ben blij dat ik Les Misérables eens gelezen heb, maar ik heb toch het idee dat ik op deze manier een beetje bedrogen ben en dat ik iets gemist heb.

Oorspronkelijke Franse titel: Les misérables

Uitgegeven in 1862

Deze Nederlandse uitgave 2012 door uitgeverij AW Bruna

Nederlandse vertaling: Manuel Serdav

Bladzijdes 312 (ingekorte versie)