En de zon gaat op, Ernest Hemingway

Jake Barnes woont en werkt in Parijs in de jaren ’20. Hij werkt voor een krant en brengt zijn dagen en avonden vaak door met een groep vrienden, terwijl ze van cafe naar nachtclub gaan en te veel drinken. Hij is verliefd op Brett Ashley, maar hun relatie heeft geen toekomst en ze is verloofd met een ander.

Jake, Brett, haar verloofde Mike, vriend Bill en aanhangsel Robert besluiten op vakantie te gaan naar Pamplona om de stierengevechten bij te wonen. Jake komt er vaak en is een groot bewonderaar van de verschillende stierenvechters.

Samen met Bill gaat hij eerst nog vissen op het Spaanse platteland voor ze elkaar allemaal ontmoeten in Pamplona.

De situatie wordt bemoeilijkt door het feit dat Robert een affaire met Brett heeft gehad en zich erg jaloers en onmogelijk gedraagt en dat Brett een verhouding krijgt met de jonge en briljante stierenvechter Pedro. De verhoudingen komen op scherp te staan, terwijl er zowel binnen als buiten de arena het nodige uitgevochten moet worden.

The lost generation

The sun also rises is uitgegeven in 1926 en het was het eerste boek van Ernest Hemingway, dat in één klap zijn reputatie als schrijver vestigde.

Hij beschrijft hierin de mensen die na de Eerste Wereldoorlog het spoor bijster zijn, zoekend naar een nieuwe weg, maar die ondertussen ronddobberen en er een rommeltje van maken.

Getrude Stein had Ernest Hemingway en zijn generatie The lost generation genoemd, en dit is ook als motto meegegeven aan deze roman, die als eerste liet zien welke moeilijkheden deze generatie had en hoe de gevolgen van de oorlog doorwerkten.

Hoewel dit het eerste boek is van Hemingway, zijn er al zeker karakteristieke kenmerken te vinden. De held, Jake, is een eerlijke vent, die ondanks zijn trauma stug doorgaat en zich niet laat kennen. 

Verder eet en drinkt iedereen heel veel, wordt er gebokst, gevist en zijn er natuurlijk stierengevechten.

Ook de schrijfstijl is al bijna zoals we die kennen van Hemingway; sobere zinnen die de handelingen beschrijven en het besef dat er heel wat meer gebeurt wat niet beschreven wordt.

Eerlijkheid en moed

Jake is een jongeman met een groot probleem, door zijn oorlogsverwonding zal hij nooit een relatie met een vrouw kunnen aangaan. Zijn liefde voor Brett Ashley is dan ook tot mislukken gedoemd.

Hij is wel degene die, ondanks alles, probeert iets van het leven te maken, die op zoek is naar echtheid en zich afkeert van oneerlijkheid. Hij is de enige die echt werkt en zijn schulden meteen afbetaald.

In Parijs zijn de zaken voor hem nog niet zo duidelijk, maar het leven in Spanje maakt voor hem wel duidelijk wat belangrijk is en wat niet.

De rustige tijd die hij doorbrengt op het platteland met een kameraad terwijl ze vissen, ’s avonds wijn drinken en samen vooral zwijgen, vormen een omslagpunt.

Als hij zijn andere vrienden dan weer terug ziet in Pamplona wordt duidelijk dat Robert er niet bij hoort. Hij haalt zijn emoties uit boeken en is hierin niet oprecht. Ook beseft Jake dat hij en Brett nooit samen zullen zijn, hoewel zij op haar manier wel oprecht is. Toch komt hij haar te hulp als zij in de problemen zit, al heeft ze wel zijn reputatie in Spanje bij de andere stierengevechten-aficionado’s verpest. 

Ernest Hemingway bij de stieren in Pamplona, jaren '20

Vertaling

Ik ben overduidelijk over mijn oude Hemingway-blokkade heen en heb dit boek met heel veel plezier gelezen. Ik krijg de indruk dat je Hemingway óf goed óf niet goed vindt, maar ik kan tegenwoordig oprecht zeggen dat ik hem een goede schrijver vind en dat ik er naar uitkijk zijn andere boeken te lezen.

Ik vond in dit boek de hoofdpersoon Jake een sympathieke man en ik had een beter einde voor hem gewenst. Ook knap worden de verschillende sferen in Parijs, Spanje en Pamplona beschreven. Ik begrijp goed dat dit boek voor Hemingway een doorbraak was, ik denk dat in de jaren ’20 zijn manier van schrijven echt nieuw was en een duidelijke breuk vormde met de manier van schrijven van andere auteurs en de generaties daarvoor. 

Knap vind ik het dat Hemingway in staat is om zelfs bij een onderwerp als stierenvechten, waar ik zacht gezegd helemaal niets mee heb, begrijpelijk te maken waarom zoveel mensen zich hierin helemaal kunnen verliezen. De opwinding van het dagenlang durende feest, het ontzag bij het zien van de stieren, de verrukking bij een stierenvechter die subliem in de arena staat, je voelt het helemaal mee.

Ik had echter één groot probleem met dit boek, ik las in de eerste instantie een pocket die ik voor 1.80 euro bij de Kringloopwinkel had gevonden. Dit was de Nederlandse versie uit 1978, met een vertaling die zo hakkerig, slecht lopend en uitermate beroerd was dat ik acuut een originele versie heb besteld.

Bij een goede vertaling heb je bijna niet door dat je een vertaling leest, bij een slechte vertaling ben je je er constant van bewust en probeer je ook steeds te raden wat de Engelse zin zal zijn geweest. Nee, deze versie gaat weer richting kringloop en ik heb een normale versie, die ik ongetwijfeld met veel meer plezier zal herlezen.

Er is trouwens nu een boek uit Everybody behaves badly van Lesley M.M. Blume dat gaat over het ontstaan van dit boek. Dit boek ligt klaar om binnenkort gelezen te worden! 

Oorspronkelijke Engelse titel: The sun also rises

Oorspronkelijk uitgegeven in 1926

Uitgegeven in Nederland in deze versie in 1978 door uitgeverij Agathon

Nederlandse vertaling: W.A. Fick-Lugten

Bladzijdes: 213