Vertel hun over veldslagen, koningen en olifanten, Mathias Énard

Boek (l) en Silvia (r)

In 1506 is Michelangelo gedesillusioneerd. Paus Julius II houdt hem aan het lijntje door wel opdrachten te beloven, maar de betaling uit te stellen.

Kwaad is hij teruggegaan naar Florence, waar hij enigszins angstig afwacht waar de paus mee zal komen, want die zal niet heel blij zijn dat een van zijn meester-beeldhouwers ervandoor is gegaan.

Als er tenslotte een officiële brief komt, is die echter niet van paus Julius, maar van de Sultan van het Turkse rijk. Michelangelo krijgt een uitnodiging om naar Constantinopel te komen.

De sultan wil namelijk een brug over de Gouden Hoorn, om de twee delen van Istanbul met elkaar te verbinden. En Michelangelo moet die brug ontwerpen. 

Leonardo da Vinci heeft al eerder een poging gedaan, maar dat ontwerp was niet in goede aarde gevallen. Nu krijgt de volgende bekende kunstenaar de kans.

Michelangelo reist naar de wonderlijke wereld van Istanbul en moet in de eerste instantie zijn weg zien te vinden in deze nieuwe stad, waar oost en west elkaar ontmoeten. Er zijn moslims, joden en christenen in de stad aanwezig, Turken, Arabieren en Europeanen, maar ook diplomaten uit Venetie, kooplieden uit Genua en vluchtelingen uit Spanje.

Michelangelo sluit vriendschap met de Turkse dichter Mesihi die hem de stad laat zien. Hij bezichtigt de Hagia Sophia die moskee is geworden, de bibliotheek en doet inspiratie op bij de Arabische en Turkse architectuur. Hij komt uiteindelijk met een ontwerp voor een prachtige brug, een brug die recht doet aan de stad. Helaas slaat dan het noodlot toe voor Michelangelo en hij moet overhaast terugvluchten naar Florence.

Eerder las ik van Mathias Enard Boevenstraat, dat me bijzonder goed beviel en ook dit boek is erg mooi. Mathias Enard heeft een fijne schrijfstijl die weelderig genoeg is om de geur van het oosten op te roepen, maar niet zo barok dat het finaal onleesbaar wordt.

Zijn Michelangelo is een mens van vlees en bloed, een briljant kunstenaar, maar ook iemand die geplaagd wordt door twijfels en onzekerheid. Zijn teleurstelling als de gunst van de sultan net zo onbetrouwbaar is als dat van de paus, is bijna tastbaar.

Het is natuurlijk niet alleen een charmante, historische vertelling, het gaat ook over de verbinding tussen oost en west. Die verbinding die er niet komt en er misschien ook wel nooit zal komen.

Michelangelo is niet bepaald in zijn element in deze vreemde stad. De brug, de mooie brug van Michelangelo, wordt weliswaar begonnen, maar nooit afgemaakt. 

Het was een lofwaardige poging, maar het leidt uiteindelijk allemaal tot niets. Behalve de inspiratie die Michelangelo meeneemt uit Constantinopel en terug laat komen op wat zijn bekendste werk zal worden: het plafond van de Sixtijnse kapel.

Zijn prachtige kunstwerken leven voort en de korte periode die hij in het Turkse rijk doorbracht is niet meer dan een intermezzo dat bijna iedereen vergeten is.

Vertel hun over veldslagen, koningen en olifanten is een bijzonder boek en eigenlijk gewoon een klein meesterwerkje van Mathias Enard.

Originele Franse titel: Parle-leur de batailles, de rois et d’éléphants

Uitgegeven in 2010

Nederlandse uitgave 2011 door uitgeverij De arbeiderspers

Nederlandse vertaling: Katrien Vandenberghe

Bladzijdes: 149