Torcello, het oude eiland

De vorige keer dat ik in Venetie was, had ik de eilanden Murano en Burano bezocht, en deze keer wilde ik langer op Burano blijven en ook het voor mij nieuwe eiland Torcello bezoeken.

Bloeiende gemeenschap
Dit is namelijk het eiland waar het allemaal is begonnen, hier ligt de oorsprong van Venetië. Vanuit de stad Altinium moesten de bewoners noodgedwongen vluchten toen Atilla de Hun hun stad met de grond gelijk had gemaakt in 452.

In de hele regio was het gevaarlijk om te wonen, vanwege de invallen van onder andere de Franken en Longobarden en de geplaagde vluchtelingen besloten hun heil te zoeken op één van de eilanden in de lagune.

Hier bloeide de gemeenschap weer en zelfs de bisschopszetel werd hier naar toe verplaatst toen ook de bisschop de veiligheid van het eiland opzocht in 638.

In de hoogtijdagen was Torcollo een drukbevolkt eiland waar flink werd gehandeld en gevist. De schattingen van de aantallen bewoners loopt uiteen. Er wordt gezegd dat er hier in de 10e eeuw zo'n tienduizend mensen hebben gewoond, en sommigen hebben het zelfs over 20.000, maar archeologen zeggen niet meer bewijzen te vinden dan ongeveer 3000 bewoners.

Gezien vanaf Burano

Hoe dan ook, Torcello was een belangrijke plek in de noordelijke lagune, maar dit zou veranderen. In de 14e eeuw raasde de pest door Italie en nam een groot deel van de inwoners mee het graf in. Het leven op Torcello werd ook bemoeilijkt omdat de moerassen steeds groter werden, door de inklinking van het land. Het klimaat werd er niet gezonder op en de kanalen slibden dicht waardoor er niet goed meer gevaren kon worden. Veel mensen trokken daarna naar de andere eilanden of naar Venetië en ook de bisschopszetel stond niet langer op Torcello.

Ooit stonden er meerdere palazzo's op Torcello, waren er zestien kloosters te vinden, maar daar zie je nu niet veel meer van terug. Het eiland bestaat grotendeels uit vlak land, met wijngaarden en wat bos en weilanden. Er staan een paar huizen, met restaurants en een antiekwinkel. Er woont nu nog een handje vol mensen, een stuk of tien zoals sommigen zeggen, misschien een paar meer.

Ik stelde me heel wat voor van dit eiland, maar toen ik van de Vaparetto afstapte, was ik een beetje teleurgesteld. Ik had gehoopt die weidse verten te zien, en de eenzaamheid op het eiland. In plaats daarvan liep ik in een grote groep toeristen die allemaal van de Vaparetto afkwamen via een lange weg langs een kanaal en was er geen mogelijkheid om dit te ontwijken. Ik begon al spijt te krijgen en bereidde me voor op een deceptie.

De duivel, Atilla en hemelse mozaïeken
Gelukkig was dit niet heel Torcello, anders zou ik niemand aanraden hier naar toe te gaan, maar in dit geval kan ik met een gerust hart zeggen dat Torcello heel bijzonder is. Dat kanaal waar je langsloopt heeft al een eigen publiekstrekker, de zogenaamde Duivelsbrug. De duivel zou deze brug gebouwd hebben in één nacht in verband met een weddenschap. Het is dan ook een beetje haastwerk geworden.

Maar de echte verrassing van Torcello ligt aan het einde van het pad, hier zijn namelijk twee kerken te vinden. Een kleine ronde kerk die de Santa Fosca heet en waar de botten van de Heilige Fosca worden bewaard en vereerd. Dit kleine kerkje uit de 11e eeuw heeft een houten dak en is eenvoudig, maar ook heel knus.

Daar net een beetje achter staat de grootste attractie van Torcello, de kathedraal van Maria Hemelvaart, de Santa Maria Assunta is gebouwd in 639. Natuurlijk is hier in de eeuwen daarna bijgebouwd en aangepast, maar de basis is dus 1300 jaar oud en veel oude elementen zijn nog te herkennen.

Het is geen kerk vol marmer of versieringen (hoewel ik daar ook erg van houd), maar het is een kerk vol licht die bijna lijkt op te stijgen. Hoge zuilen en daardoor alle zicht op de Byzantijnse mozaïeken die je de adem benemen.

Net zoals in de San Marco zijn er duizenden kleine steentjes gebruikt om voorin Maria met kinneke Jezus af te beelden in een koepel van goud.
Achterin is de voorstelling nog interessanter, hier zijn allerlei taferelen uit het Laatste Oordeel te zien, van mensen in het vuur tot schedels waar de wormen zich doorheen wurmen, met bovenin Jezus die het oordeel velt. Helaas mochten er geen foto's gemaakt worden en ik heb geen ansichtkaart gekocht (vergeten), maar er zijn genoeg afbeeldingen te vinden op het internet als je geïnteresseerd bent.

Om zoiets te mogen zien voelt echt als een voorrecht en ik heb hier rondgelopen met een brede glimlach vanwege al het moois én de connectie die ik voelde met het verleden. Ik had het idee dat ik over de eeuwen heen de 7e eeuwse inwoners even de hand mocht schudden. We zagen tenslotte hetzelfde en ik kon mijn hand leggen op de stenen waar zij tegenaan geleund hebben.

Toen ik buiten was en om de kathedraal heen liep, zag ik nu ook de weidse verten waar ik op gehoopt had! Ik zat op een stuk steen en kwam helemaal tot rust terwijl ik uitkeek over de weilanden.

Het museum was helaas dicht toen ik er was, maar dat is een goede reden om hier nog eens terug te komen.

Nog een leuk dingetje; op het dorpsplein voor de kerk staat deze witte stenen stoel die de troon van Atilla de Hun zou zijn geweest. Of tenminste, zo gaat het verhaal. In werkelijkheid is deze steen van veel latere tijd en hier zat waarschijnlijk de magistraat of misschien de bisschop tijdens een bijeenkomst of een rechtszaak.

Hoe kom je op Torcello?
Je kunt vanaf Venetië (halte Fondamente Nuove) lijn 12 nemen die eerst stopt in Murano en Burano. Vanaf Burano gaat ook de 9 naar Torcello. De tocht van Burano naar Torcello duurt ongeveer 5 minuten. De hele tocht van Venetie naar Torcello is ongeveer 50 minuten.

Natuurlijk kun je ook vanaf Venetie eerst lijn 3 naar Murano nemen en dan overstappen op de 12. De drie vertrekt vanaf het Piazzale Roma.

Het is een goed idee om een dagkaart voor de Vaparetto te nemen voor 20 euro. Daarmee kun je de hele dag alle Vaparetto's nemen waar je maar zin in hebt. Ontzettend handig (en leuk!).