Hotel Schiller, Marjolein Bierens

Op het Rembrandtplein in Amsterdam staat een hotel dat al meer dan honderd jaar bestaat en heel veel geschiedenis binnen haar muren voorbij heeft zien komen. 

De familie Schiller was afkomstig uit Duitsland, maar vader Georg had zich halverwege de 19e eeuw in Amsterdam gevestigd en pachtte een café aan het Damrak. 

Georg Schiller had grootse plannen en stuurde zijn oudste zoon Frits naar Hotel Krasnapolsky om het vak te leren. Zoon Frits wilde liever kunstenaar worden en zou zijn hele leven zijn liefde verdelen tussen hotelier zijn en schilderen. 

In 1896 werd Café Schiller aan het Rembrandtplein geopend, nu een eigen zaak en het begin van wat enkele jaren later het hotel zou worden. Dit zou vader Georg niet meer meemaken, maar na zijn dood zetten Frits en zijn broer Hein de plannen van vader voort. 

Enkele panden die waren aangekocht en het café werden met de grond gelijk gemaakt en hier werd in 1912 een nieuw hotel gebouwd. Met bijvoorbeeld stromend warm en koud water op elke kamer die van alle luxe waren voorzien, mikte het hotel op een rijkere clientèle, maar er was ook nog een restaurant met gerechten uit verschillende prijsklassen en er was ook nog altijd een café. 

Frits Schiller werd al snel de voorman van het hotel, het eerste aanspreekpunt voor de gasten en daarmee de koning van het Rembrandtplein. Hij had voor alle gasten een persoonlijk woord en velen waren voor hem geen cliënten, maar vrienden. 

De acteurs uit de theaters om het plein heen wisten het hotel te vinden en vonden er een warm onthaal. Anderen uit de toneelwereld, zoals Herman Heijermans of Nap de la Mar woonden bijna permanent in het hotel. 

Frits Schiller was naast hotelier ook nog altijd fervent schilder en schilderde regelmatig de beroemde mensen in zijn hotel, niet alleen de acteurs en artiesten, maar ook bekende Amsterdammers als Hadjememaar en De Taaie, de oude aapjes-koetsier die altijd bij het Rembrandtplein te vinden was en op wie Frits in zijn jonge jaren kon vertrouwen voor een wijs woord of bemoediging. 

Tijdens het Interbellum beleefde het hotel eigenlijk haar hoogtepunt, met de vele beroemdheden die onder haar dak vertoefden en de uitstekende reputatie die het hotel had. Met de komst van de crisis en de vluchtelingen uit Duitsland begon dit in de jaren dertig langzamerhand te veranderen. Mensen hadden minder geld te besteden en er waren zorgen voor de toekomst. 

Toen de oorlog uitbrak, werd het hotel geconfisqueerd voor de Duitse officieren, die ook het restaurant hadden opgeëist. Het café was nog open voor de gewone Amsterdammers, al waren vele van de vaste gasten gevlucht of ondergedoken. 

Na de oorlog krabbelde het hotel met moeite weer op, de Canadezen die na de bevrijding hun intrek namen en de agressieve leden van de Binnenlandse strijdkrachten, maakten het er niet beter op. De verbouwing in de jaren '50 was hard nodig. Maar toch was het alsof de sfeer er een beetje uit was. In 1972 overleed Frits Schiller, maar het hotel was al twee jaar eerder verkocht aan de zakenman Caransa. 

Sindsdien hebben er verschillende zaken in het hotel-restaurant gezeten, die het geen van allen goed hebben gedaan. Café Schiller is er echter nog altijd en hier hangen ook nog de schilderijen van Frits Schiller aan de muren. Een stukje geschiedenis is bewaard gebleven. 

Ik houd ontzettend veel van boeken die mij iets specifieks vertellen, maar daarbij ook de geschiedenis van een periode meenemen. 

Hotel Schiller was me niet bekend, maar ik heb genoten van dit boek, dat zo vlot en fijn geschreven is dat je achter elkaar blijft doorlezen. Het hotel komt tot leven, maar vooral de mensen die er werkten en er te gast waren. De oude heer Frits Schiller stapte van de pagina's af en ik zag de levendigheid van het plein en de gasten in het hotel voor me. 

Heel goed worden tegelijkertijd de grotere lijnen van de geschiedenis duidelijk, niet alleen die van het hotel of van de theaterwereld in die jaren, maar ook wat er in Nederland en daarbuiten gebeurde. Want wat daar gebeurde had uiteindelijk zijn weerslag op het hotel en de mensen. 

Als je wil weten wat Herman Heijermans na de voorstelling nog te eten wilde, hoe Breitner in het hotel logeerde, hoe het zat met die vreselijke moord in 1927, waarom de Duitse consul uiteindelijk niet meer wilde komen en dat de tweelingbroer van Anton Pieck een agent voor de KGB was, en nog heel veel meer, dan is dit het boek voor jou. 

Als je meer wil weten over het leven in Amsterdam, het leven tijdens het Interbellum en de ontwikkeling van het theater, dan is dit het boek voor jou. 

En als je een goed geschreven boek wil dat een rijkdom aan informatie heeft en je helemaal meeneemt naar een andere tijd, dan is dit het boek voor jou. 

Kortom, Hotel Schiller is een absolute aanrader en daarbij is het ook een prachtig boek om te zien; gebonden, met mooi crèmekleurig papier en heel veel illustraties zoals foto's, schilderijen, affiches etc. Een rijkdom, dit boek. 

Uitgegeven in 2020 door uitgeverij Meulenhoff

Bladzijdes: 341