Les misérables (2019)

Iedereen kent wel het verhaal van Les Misérables, de klassieke Franse roman over de grote massa armen in Parijs. Deze film gaat niet over dat verhaal. Of misschien toch wel een beetje, want in de buitenwijk Montfermeil, waar eens Victor Hugo zijn Les Misérables schreef, wonen nog altijd de armen en de onderdrukten, daarin is nog altijd niks veranderd. 

Hier zijn de groepen jongeren die rondhangen op straat omdat er niets te doen is. Er wonen verschillende groepen bij elkaar, er zijn  Moslimbroeders, Noord-Afrikanen, Sengalezen, en er gebeurt van alles: er wordt gedeald in drugs en in nep-designer spullen en ondertussen zijn er ook nog zat mensen die gewoon hun leven proberen te leiden.

De politieman Stéphane is vanuit de provincie overgeplaatst naar hier, omdat hij dichter bij zijn ex-vrouw en zijn zoontje wil zijn. Hij vormt samen met Chris en Gwada een team. Ze rijden constant rond in de buurt, als de zichtbare arm der wet. Ondertussen houden ze een praatje hier, regelen ze wat zaken daar en bemoeien zich met dingen waar ze zich niet mee hoeven te bemoeien. 

Chris is een klootzak, cynisch en met zelf niet al te schone handen. Gwada is rustig en geeft Chris de ruimte. Stéphane moet de dag door zien te komen en moet navigeren door de buurt en de groepen mensen die hij niet kent, en krijgt de pesterijen te verduren van zijn collega die het ' de nieuwe' niet al te gemakkelijk wil maken. 

Ondertussen zijn de jongens van de buurt met iets bezig, één van hen, Issa, heeft een leeuwenwelpje meegenomen uit het circus dat net in de buurt is opgezet. Om een confrontatie tussen de zigeuners van het circus en de buurt te voorkomen, beloven de agenten het leeuwtje terug te vinden. Al snel vinden ze de dader, maar bij de arrestatie gaat iets mis en Issa wordt neergeschoten door een rubberkogel. 

Alle jochies bij elkaar, ze weten nog niet wat er allemaal mis zal gaan

Dit is al erg genoeg, maar een andere jongen heeft het hele incident gefilmd met zijn drone. De prioriteit van de agenten is dan allereerst om die drone te vinden, zodat er geen rellen of problemen kunnen ontstaan. 

Het is uiteindelijk door Stéphane's rustige optreden dat alles redelijk goed komt en alle onrust in de kiem wordt gesmoord, terwijl leeuw en kind weer (relatief) veilig thuis worden afgeleverd. 

Je denkt dan dat dit het einde van de film is, maar in het laatste half uur gaat het nog helemaal mis, en zie je dat de gemoederen helemaal niet zijn bedaard, maar dat de woede van de jongeren de vrije loop krijgt. De film eindigt met een patstelling die mij de adem benam. 

De regisseur van deze film is Ladj Ly, die zelf opgroeide in deze wijk en die van haver tot gort kent. De film begint heel mooi met de vreugde in Frankrijk na het gewonnen wereldkampioenschap in 2018. Iedereen staat op straat en er wordt gezamenlijk gejuicht voor het Franse team en dat lijkt heel positief en vrolijk, maar al snel zien we de troosteloosheid voor het gros van de mensen die niet in het zicht van de Eiffeltoren wonen. 

Het gewone leven in de banlieue trekt aan ons voorbij en het tempo ligt hoog, waardoor je aandacht gevangen blijft. De jongetjes die kattenkwaad uithalen (letterlijk in dit geval) doen dit niet uit kwaadaardigheid, maar omdat jochies van die leeftijd gewoon géén gezond verstand hebben en de stomste dingen doen. In dit geval is de prijs voor Issa wel heel erg hoog. 

We zien Stéphane worstelen met zijn nieuwe baan, zijn nieuwe collega's en de nieuwe omgeving, en heel triest is dat hij uiteindelijk in die patstelling belandt waarmee de film eindigt. Want hoe die ook verder gaat, er zal altijd iemand aan het kortste eind trekken en de gevolgen voor beide partijen zijn niet te overzien. Heel indrukwekkend wordt duidelijk dat ook een goed mens in bepaalde omstandigheden terecht kan komen waardoor er keuzes en beslissingen genomen worden die beslist niet goed zijn.

Stéphane (Damien Bonnard) Chris (Alexis Manenti) en Gwada (Djebril Zonga)

Tegelijkertijd is het ook duidelijk dat geweld geweld oproept, en dat het een vicieuze cirkel is. Agent Chris is misschien ook idealistisch begonnen en heeft al te veel mensen terug zien komen in de criminaliteit. Zijn cynisme is waarschijnlijk het gevolg van het feit dat hij ziet dat er nooit iets veranderd, hoeveel mensen hij ook oppakt. 

Het machtsvertoon waar de politie is misschien nodig, maar tegelijkertijd vraag je je af of dit machtsvertoon niet juist ook weer agressie oproept, waarna er weer meer politie moet komen etc. 

Les Misérables heeft uitstekend spel van alle spelers (oa Damien Bonnard, Alexis Manenti, Djebril Zonga, Issa Perica, Steve Tientcheu en Almamy Kanouté) en een goed verhaal dat verteld wordt in een hoog tempo. Het is een mooie en indrukwekkende film. 

Ik heb er nog lang over nagedacht, waarbij ik me afvroeg of of de patstelling ook positief zou kunnen eindigen, maar ik kwam tot de conclusie dat dit waarschijnlijk niet het geval was. En dat vond ik eigenlijk heel triest.