Bijzonder portret: Bessie Coleman (1892-1926)

Bessie Coleman (1892-1926)

Elizabeth Coleman werd in 1892 geboren in een groot gezin in Texas. Ze was de jongste van 13 kinderen. Haar vader was sharecropper, zoals zoveel zwarte families in het zuiden waren. Hierbij bewerkten ze een deel van het land en in ruil moesten ze een deel van de oogst afstaan. 

Kleine Bessie was een intelligent meisje, die het erg goed deed op school. Het was niet gemakkelijk om een opleiding te krijgen, maar ze ging naar de Middelbare school en werd zelfs geaccepteerd aan de Colored University in Oklahoma. Hier bleef ze echter maar één semester, want Bessie wilde heel graag een carrière opbouwen op een heel nieuw gebied. 

Het was ondertussen 1915 en er waren verhalen over de piloten die in de oorlog het verschil probeerden te maken. Bessie's belangstelling was gewekt. Het probleem was dat in de gesegregeerde Verenigde Staten zwarte mensen geen pilotenopleiding konden volgen. (vrouwen trouwens ook niet, dus als zwarte vrouw had ze een dubbel probleem). 

Bessie begon te sparen voor een opleiding in het buitenland en had meerdere baantjes. Gelukkig kreeg ze ook een beurs van een bekende zwarte bankier en filantroop Jesse Binga. In 1920 had Bessie genoeg bij elkaar en vertrok ze naar Frankrijk, waar ze kon leren vliegen. Ze was de eerste zwarte vrouw die een vliegbrevet haalde. 

In de Verenigde Staten was er echter geen werk voor haar. Vliegtuigmaatschappijen voor burgers waren er bijna nog niet en het leger was ook geen optie. De enige manier om hierin haar brood te verdienen was als stuntvlieger. Hiervoor moest ze nog meer lessen volgen en dit deed ze ook, opnieuw in Frankrijk. In 1922 kwam ze zelfs naar Nederland om te praten met Anthony Fokker, een bekende vliegtuigpionier. 

Toen ze terugkeerde in de Verenigde Staten had ze genoeg vaardigheden en ervaring om een zeer goede stuntvlieger te worden. Ze stond bekend als een piloot die grote risico's nam en niet terug deinsde voor gevaarlijke stunts. Ze was razend populair en stond bekend als Queen Bess. 

Helaas zijn deze stunts haar fataal geworden, of liever, het vliegtuig waarmee ze die uitvoerde. Ze had een nieuw vliegtuigje op de kop getikt, maar dit was slecht onderhouden en eigenlijk niet veilig genoeg. Tijdens een stunt in Florida, raakte het vliegtuig in een vrije val en Bessie werd uit het vliegtuig geworpen. De val van meer dan 600 meter, veroorzaakte haar onmiddellijke dood. 

In de witte pers werd weinig aandacht aan Bessie Coleman's carrière en dood geschonken, maar in de zwarte pers was het een groot verhaal. Tienduizenden mensen kwamen hun laatste respect betuigen op haar begrafenis. 

Deze foto van Bessie komt uit 1921 en is de foto van haar vliegbrevet. Je ziet een jonge vrouw, met een vastberaden blik. Die vastberadenheid was ook wel nodig, want ze heeft behoorlijk wat moeten overwinnen om haar doelen te bereiken. Hard werken en studeren bracht haar uiteindelijk waar ze wilde zijn, en was ze de eerste zwarte vrouw die een vliegbrevet haalde. 

Toch was ze niet alleen hierin bewonderenswaardig. Ze had namelijk ook oog voor de rassenongelijkheid in de Verenigde Staten en wilde hier iets aan doen. Ze gebruikte haar bekendheid om speeches te houden en op die manier mensen bewust te maken. Ze was van plan om een vliegschool op te richten, speciaal voor zwarte mannen en vrouwen die piloot wilden worden. Helaas heeft ze dit nooit kunnen realiseren. 

Haar nalatenschap bestaat niet alleen uit de herinnering aan een moedige en bijzondere vrouw. Er zijn straten naar haar genoemd in verschillende Amerikaanse steden, maar ook in Parijs en Poitiers. Verder zijn er studiebeurzen en een bibliotheek in haar naam. Maar het belangrijkste is misschien wel de inspiratie die zij aan zoveel zwarte Amerikanen heeft gegeven, dat er meer kon dan op het eerste gezicht mogelijk leek.