De jongen die demonen zag, Carolyn Jess-Cooke

Alex is tien jaar oud en hij zorgt voor zijn moeder en de hond Woef. Zijn vader is dood. Ze wonen in een vervallen huis in een slechte buurt in Belfast, Alex’ lievelingseten is gebakken uien op geroosterd brood en Alex ziet demonen. De demon Ruen komt in verschillende gedaantes bij Alex en hoewel Alex hem soms als een vriend ziet die hem helpt, is Ruen ook heel vaak onaardig en wil hij dat Alex dingen doet die Alex eigenlijk niet wil doen.

Als de moeder van Alex, Cindy, een zelfmoordpoging doet, wordt zij opgenomen en Alex krijgt ook hulp van kinderpsychiater Anya. Zij is naar Belfast teruggekeerd na een persoonlijke tragedie en ze wil alles doen om Alex te helpen. Hierin moet ze samen werken met Michael, een maatschappelijk werker, hoewel hun ideeën over wat het beste is lijnrecht tegenover elkaar staan. Ze moeten erachter zien te komen wie of wat Ruen is en waarom Alex hem ziet.

‘De jongen die demonen zag’ vond ik een prachtig boek. Ik ben altijd wel geïnteresseerd in Noord Ierland en de gebeurtenissen daar vormen de achtergrond voor het verhaal van Alex.

Even voor de mensen onder ons die er weinig of niets van weten een kleine uitleg. In de 17^e eeuw werd Ierland bestuurd door de Engelse regering, die de greep op het land wilden

verstevigen door de katholieken te onderdrukken en protestantse Engelse kolonisten land te geven.

Ierland wilde onafhankelijk worden en heeft hier bijvoorbeeld tijdens de Paasopstand in 1916 voor gevochten. Je had toen twee partijen in Ierland, de (protestantse) Unionisten die samen wilden blijven met Engeland en de (katholieke) Nationalisten die een zelfstandig Ierland wilden. In 1921 kreeg Ierland een soort zelfbestuur, maar echte onafhankelijkheid kwam pas in 1949. Tenminste, voor het zuiden, want Noord-Ierland bleef bij Engeland.

In 1966 laaide de strijd in het noorden weer hevig op. Het was veertig jaar na de Paasopstand en de IRA (Ierse Republikeinse Leger) zou opnieuw willen beginnen met een gewapende strijd. De protestanten van Ulster (Noord Ierland) verenigden zich, naar eigen zeggen om zich te kunnen verdedigen. De onrust bleef en er kwamen barricades in steden als Derry en Belfast. 

Protestanten hielden in 1969 een mars langs en katholieke wijk en na de confrontaties die daaruit voortkwamen stuurde de Britse regering het Britse leger er op af. Vanaf dat moment was Noord-Ierland bezet gebied waar geweld en bommen van beide kanten aan de orde van de dag waren. 

Een dieptepunt was ‘Bloody Sunday’ in 1972, waarbij Britse militairen 14 ongewapende (katholieke) burgers neerschoten. Pas in 1998 kwam er in het Goede Vrijdag akkoord een einde aan deze tijd van ‘The troubles’ zoals het genoemd werd.

In het boek ‘Fantoomliefde’ vertelt Aminatta Forna hoe in Sierra Leone het grootste gedeelte van de bevolking na een aantal jaren burgeroorlog lijdt aan post traumatisch stress syndroom.

Noord-Ierland was meer dan dertig jaar een land in burgeroorlog waar elk moment een bom af kon gaan. Steden als Derry en Belfast waren dagelijks het toneel van geweld en militaire bezetting. De inwoners van Noord-Ierland hadden elke dag met dit geweld te maken en dit heeft natuurlijk zijn sporen achtergelaten. Mensen hebben trauma’s opgelopen. Ook de generatie die is geboren nadat het vrede is geworden en die zelf nooit een bom hebben horen of zien afgaan, hebben wel te lijden onder de trauma’s van hun ouders.

Dit is ook het geval voor Alex. Want in het begin wordt het al duidelijk waar zijn vader in betrokken is. Alex beschrijft een tatoeage die zijn vader heeft van een man die zichzelf heeft uitgehongerd. Als je op de hoogte bent van de geschiedenis van Noord-Ierland herken je hierin meteen Bobby Sands, de bekende IRA-activist  en politicus die in 1981 in de gevangenis is overleden na een hongerstaking. Vanaf dat moment is duidelijk dat de vader van Alex betrokken was bij de IRA of bij een splinterbeweging.

Ik vond het mooi om te lezen hoe Anya en Michael beiden proberen om voor Alex een beter leven te krijgen en erachter te komen wat er nu met hem aan de hand is. Ik vond Alex een lief en aandoenlijk joch, dat al veel te jong een veel te grote belasting had gekregen. Mooi hoe Carolyn Jess-Cooke erin slaagt een jongetje van tien een stem te geven die geloofwaardig is.

De jongen die demonen zag is een prachtig boek.

Originele titel: The boy who saw demons
Uitgegeven in  2012
Nederlandse uitgave 2012 door uitgeverij Orlando
Nederlandse vertaling: Elvira Veenings
Bladzijdes: 331