Kinderen van Brezjnev, Sana Valiulina

De kinderen van Brezjnev is een uitdrukking voor wat wij hier misschien de patatgeneratie zouden noemen, de jeugd die nergens voor heeft hoeven werken en alles op een presenteerblaadje aangeboden krijgt.

De jeugd die onder Brezjnev opgroeide had de oorlog niet meegemaakt en kende de verschrikkingen van de revolutie en de burgeroorlog enzovoort niet. Zij wilden alleen Amerikaanse spijkerbroeken en vrijheid.

Kinderen van Brezjnev begint in de jaren ’60 in een badplaats aan de Estse kust, waar gezinnen uit Estland en Rusland komen om in de zomer vakantie te vieren. Aan de ene kant wordt er opgekeken tegen de mensen uit Moskou die leven in het hart van de wereld, aan de andere kant is er in Estland Finse televisie te ontvangen, waardoor er meer kijk is op wat er in het westen allemaal is.

Een bron van fascinatie voor de jonge hoofdpersoon in dit eerste deel is het huis van de 'zwarte kapitein', waar ze een Tsjechisch bad en meubels uit Joegoslavië hebben. De zwarte kapitein blijkt echter een zwarthandelaar te zijn, met een vrouw die alcoholiste is en twee zonen die niet willen deugen. Het meisje registreert wel wat er gebeurt, maar veel kan zij door haar leeftijd nog niet duiden, waar wij dat als volwassenen wel kunnen.

Rond de tijd van de Russische inval in Afghanistan in 1979, draait het verhaal om een groepje jongeren op een prestigieuze school. Eén van hen wordt de dupe van een vreselijke misdaad en ander hangt zich op omdat hij niets heeft kunnen doen om dat te voorkomen. De ouders en docenten van de school spannen zich vervolgens vooral in om het schandaal de kop in te drukken en niet om de schuldigen te straffen.

Als het communisme gevallen is, is het mogelijk om snel rijk te worden en alle middelen zijn hierbij geoorloofd. Kostja zet zijn artistieke idealen overboord en gaat mee in de stroom, op naar het grote geld. Chantage, afpersing en geweld zijn opeens heel gewoon geworden.

Een Sovjetmens zou een ideale mens zijn, iemand die niet loog, niet bedroog en altijd oog had voor het belang van het collectief. Burgerlijke zwakheden en individualisme hadden geen plek in het Arbeidersparadijs.

Het blijkt echter uit alle vier delen van Kinderen van Brezjnev dat ook in de Sovjet Unie menselijke zwakheden, bedrog, opportunisme en verraad hoogtij vierden. De moraal was overboord gegooid en er was nooit iets voor in de plaats gekomen, behalve leuzen die niemand zich daadwerkelijk eigen had gemaakt.

Er is maar één man, de Boekhouder, die in dit boek integer en oprecht is en die zich niet laat omkopen. Hij leeft in het huidige Rusland (Gazolia genoemd waarin de leider een kasteel heeft in Pegelburg), maar met hem loopt het niet goed af. Goedheid, eerlijkheid en een geweten hebben geen plaats in deze wereld.

Kinderen van Brezjnev is geen vrolijk boek waar je blij van wordt, wel is het indringend en ontzettend mooi geschreven. Ik had echter verwacht dat de verschillende delen elkaar zouden raken en was even bang dat ik iets miste toen dit niet het geval bleek.
Maar het is eigenlijk meer een vierluik over verschillende periodes in de geschiedenis van de Sovjet Unie en hoe de mensen met elkaar omgaan. 
De sfeer is bijzonder goed gevangen, je merkt dat Sana Valiulina heel goed weet (ze heeft het zelf meegemaakt) hoe het er in die tijd in die maatschappij aan toe ging. De details maken dat dit verhaal bijzonder authentiek aandoet en dat je gefascineerd blijft lezen.

Sana Valiulina is van Tataarse afkomst en is geboren in Estland. Ze heeft in Moskou Noors gestudeerd en is in 1989 is ze naar Amsterdam gekomen. Haar boeken schrijft ze direct in het Nederlands. Ze heeft nog andere boeken geschreven en Didar en Faroek is hiervan de bekendste. In dit boek ben ik nu bezig en dit zal binnenkort besproken worden, ik kan nu al verklappen dat dit erg mooi is. 
Heerlijk om een nieuwe schrijfster te ontdekken!

Uitgegeven in 2014 door uitgeverij Prometheus

Bladzijdes: 508